Sadece biz uzmanlar çocuklarınızı ne kadar sevdiğiniz ile ilgili sorular sorar… Asıl soru şudur ki; çocuklarınızı disipline edebilecek kadar çok seviyor musunuz acaba? Disipline etmekten kastedilen cezalandırmak değil tabii. Danışmanlık yaptığım pek çok aile ve çocuk, seminer ve konferanslarda çocuklarıyla olan aileler ve çocuklarını göz önüne alırsak ebeveynlere tavsiye ettiğim temel konu her zaman: “Çocuklar, gerçek disiplinle eğitecek kadar çok sevilmeli!” Disiplinsiz ve tutarsız anne-baba tutumları pek çok ailenin çocuk davranışlarıyla ilgili sorunlarının temelinde yer alır.
Anne-babaların çoğunlukla yakındığı konular, çocuklarını harekete geçirmek için ne yapmaları gerektiği veya arkadaşlık ilişkileri ile eşlik eden bağımlılıklar olabiliyor… Tüm bunların özetlemek gerekirse temel olarak tutarlı ve gerçek disiplin ile ilişkisi oldukça yüksek.
Gerçek Disiplin Nedir?
Peki nedir bu aileleri çocuklarını disipline edenler diye ayrıştırmalar? Bizler tıpkı diğer bilimler gibi psikoloji alanında da gruplandırarak anlamaya çalışırız… Birlikte bakalım gruplamak sınıflandırmak etiketlemek için değil daha iyi anlamak için:
- Otorite/baskıcı: Kendini otoriter sanan fakat çocuklarının özgün karar vermelerine engel olan anne-baba tutumları tam da çocuklarını çok sevdikleri için gerçek disiplin yöntemi uyguladığını sanır.
- Serbest: Çocuklarını yine çok sevdikleri için bir takım anne-babaların serbest tutumlar göstererek çocuklarını özgürleştirdiklerini sanırlar. Bu evlerde çocuk ne isterse o yapılır… Anne-babalar yine çocuklarını çok sevdiği için kendilerini yöneten küçük zalimler yarattıklarını fark etmezler.
- Demokratik/tatlı sert: Bazı evlerde ise bir otoriter bir gevşek olan tutumlar ile çocuklar ne zaman ne geleceğini bilemezler ve tepkileri de kararsız olur. Bu iki durum aşırıya kaçılmadığı takdirde çocuklar üzerinde tatlı-sert tutum uygulanmış olur ancak aileler çocukları yerine karar vermez veya aileler yerine çocuklar karar vermez. Gerçek disiplin tutumları uygulamış olurlar.
Gerçek disiplinde anne-baba adil, mantıklı ama buyurgandır. Ceza yerine disiplin kuralları uygularlar… Anne-babalar otoritesini ve gücünü göstermek yerine deneyim paylaşımı yaparak yol gösterici olur. Unutmayın ki çocukların referansı bizleriz ve ilk referansları da ebeveynleridir.
Bu sayede aileler, çocuklara davranışlarının sorumluluklarını alıp başarısızlıkları da deneyimlemelerini sağlayarak çocukları mükemmeliyetçilikten uzak tutar ve başarı için de meydan okuyan birer birey olma yolunda onları motive ederler.
Çocuklarınızı Ne Kadar Seviyorsunuz?
Çocuklarınızı sevmenizin bir puanı olsaydı 10 üzerinden kaç verirdiniz? Gerçek disiplinin bir başka gözle görülür faydası ise anne-babaların süper ebeveyn olma çabalarının önüne geçmektir. Ebeveynler de insandır ve hiçbirimiz mükemmel olamayız, bunu kendimizden beklemek gerçekdışıdır.
Mükemmeliyetçilik ve İlk Doğan Çocuklar
Tam da bu noktada, tüm çocuklarınız asla aynı değildir. Çünkü siz yeni evli 25 yaşlarında bir anneyken farklı, 32 yaşında ikinciye anne olurken farklı bir kadındınız… Bu sebeple anne-baba tutumlarında da doğuş sırası önem kazanmaktadır. Her çocuk farklı ihtiyaçlara sahip olduğundan gerçek disiplin uygulanırken de farklı davranmak aileler için adil olandır. Anne-babaların çocukları iyi tanıması ve doğuş sırasına göre uygulayacağı stratejiler ile ilerlemelidir.
Ortanca Çocukların Sıkışmışlık Hissi
Doğuş sırası için ortanca çocukları irdeleyecek olursak en önemli nokta ortanca çocukların ezilmiş hissetmeleridir. İlk olmanın ayrıcalıklarından yoksun kalmış ve son olmanın keyfini tadamamışlardır. Son çocuklar ise yeterince büyük olamamaları, hızlı ve başarılı olamamaları gibi sebeplerde ikincil hissedebilirler.
Gerçek Disiplin İçin Öneriler
Son olarak çocuğunuza uygulayacağınız gerçek disiplin önerileri şu şekilde:
- Çocuğunuza asla itme çekme gibi fiziksel güç kullanarak otorite altına sokmaya çalışmayın.
- Kendi içinizde tutarlı ve özenli olun.
- Rekabet ve hırsın değil, mücadele ve iş birliğinin önemini daima vurgulayın.
- Çocuğunuzun davranışı hoşunuza gitmemiş olsa bile nazikçe davranın ve iyi biri olduğunu söyleyin.
- Somutlaştıran ve eyleme yönelik uygulamalar deneyin.
- Ceza veya suça yönelik eylemlerdense gerçekliğin sertçe yüze vurulması gibi yöntemler deneyebilirsiniz. Örneğin; “Harçlığın bittiyse de yeniden harçlık alacağın günü beklemelisin.”
Unutmayın! Çocuklar daima duyar, dinler, anlar ve akıllıdırlar. Kendilerine hükmetmelerine izin vermezler. Bu sebeple çocuklarınıza sevgi dolu bir terbiye eğitimi vermek için gerçek disiplin her zaman işe yarayacaktır…
