Bağırsaklara neden ikinci beyin deniyor hiç düşündünüz mü? Deri, ağız, solunum, gastrointestinal gibi bölgelerde birçok bakteri bulunmaktadır. Özellikle memelilerin bağırsaklarında 1000 ila 1500 arasında bakteri bulunur ve buna literatürde mikrobiyota denir (Kim ve Jazwinski, 2018). Bilimsel çalışmalarda memelilerdeki bağırsak mikrobiyatasının değişmesiyle birlikte birçok nörolojik bozukluk da ortaya çıkmıştır (Boyton ve Altmann, 2019; Garg vd., 2019). Bu araştırmadan yola çıkarak bağırsak mikrobiyatası ile depresyon, anksiyete ve otizm spektrum bozukluğu arasındaki ilişkiyi birlikte inceleyelim.
Depresyon ve Anksiyete ile Bağırsak Mikrobiyotasının İlişkisi
Depresyon ve anksiyete, dünya genelindeki nüfusun %25’inde görülen nörolojik bir bozukluktur (Bui ve Fava, 2017). Yapılan bir araştırmaya göre, ön ergenlik çağındaki farelere yüksek dozda antibiyotik yoluyla indüklenen bağırsak mikrobiyatasının depresyon ve anksiyeteye yol açtığı gözlemlenmiştir (Zeraati ve ark., 2019). İnsanlar üzerinde yapılan bir araştırmada ise omega-3 gibi doymamış yağ asitlerinin tüketimi ile depresyon ve anksiyete arasında ters ilişki olduğu ortaya çıkmış, omega-3 tüketimi ne kadar fazlaysa depresyon ve anksiyeteye yakalanma oranı da o kadar düşük bulunmuştur (Grosso ve ark., 2014).
Otizm Spektrum Bozukluğu ve Bağırsak Problemleri
Otizm spektrum bozukluğu, iletişim ve sosyal etkileşimde problemler, tekrarlayan davranışlar, değişen rutine karşı duyulan rahatsızlık, göz temasından kaçınma, kısıtlı ilgi alanı ve seslere karşı duyarlılık gibi bir dizi semptomları içeren bir bozukluktur (Howlin ve Magiati, 2017). Otizmde bağırsak problemlerine bakacak olursak, otizm spektrum bozukluğuna sahip hastaların %23’ünde kabızlık, ishal, şişkinlik ve karın ağrısı gibi gastrointestinal komorbiditeler bulunmuştur (Mulle ve ark., 2013).
Literatüre göre bağırsak mikrobiyatasının değişmesi, depresyon, anksiyete, Multipl Skleroz ve Otizm Spektrum gibi nörolojik bozuklukların başlangıcı ile ilişkilidir (Strandwitz, 2018; Berer ve ark., 2017; Fattorusso ve ark., 2019). Ayrıca bağırsak disbiyozu, çoğu beyin rahatsızlığına doğrudan etki etmektedir (Westfall vd., 2017; Russo vd., 2018). Di Meo ve arkadaşlarının (2018) çalışmasında, sağlıklı bir bağırsak bariyerinin beyin sağlığı için önemli olduğu vurgulanmıştır.
Tüm bu çalışmalar, bağırsak sağlığını korumanın beyin sağlığı için ne kadar kilit bir role sahip olduğunu göstermektedir.
Kaynakça
Berer, K., Gerdes, L. A., Cekanaviciute, E., Jia, X., Xiao, L., Xia, Z., ve diğerleri. (2017). Gut microbiota from multiple sclerosis patients enables spontaneous autoimmune encephalomyelitis in mice. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 114, 10719-10724. doi:10.1073/pnas.171123114
Boyton, R. J. ve Altmann, D. M. (2019). Mucobstructive lung diseases. N. Engl. J. Med. 381:e20. doi:10.1056/nejmc1907962
Bui, E., ve Fava, M. (2017). From depression to anxiety and back. Acta Psychiatr. Scand. 136, 341-342. doi:10.1111/acps.12801
Di Meo, F., Donato, S., Di Pardo, A., Maglione, V., Filosa, S., ve Crispi, S. (2018). New therapeutic drugs from bioactive natural molecules: the role of gut microbiota metabolism in neurodegenerative diseases. Curr. Drug. Metab. 19, 478-489. doi:10.2174/1389200219666180404094147
Fattorusso, A., Di Genova, L., Dell’lsola, G. B. M., Mencaroni, E., ve Esposito, S. (2019). Autism spectrum disorders and the gut microbiota. Nutrients 11:521. doi:10.3390/nu11030521
Gard, A., Sui, P., Verheyden, J. M., Young, L. R., ve Sun, X. (2019). Consider the lung as a sensory organ: a tip from pulmonary neuroendocrine cells. Curr. Top. Dev. Biol. 132, 67-89. doi:10.1016/bs.ctdb.2018.12.002
Grosso, G., Pqjak, A., Marventano, S., Castellano, S., Galvano, F., Bucolo, C., ve diğerleri. (2014). Role of omega-3 fatty acids in the treatment of depressive disorders: a comprehensive meta-analysis of randomized clinical trials. PLoS One 9:e96905. doi:10.1371/journal.pone.0096905
Howlin, P., ve Magiati, I. (2017). Autism spectrum disorder: outcomes in adulthood. Curr. Opin. Psychiatry 30, 69-76. doi:10.1097/yco.0000000000000308
Kim, S., ve Jazwinski, S. M. (2018). The gut microbiota and healthy aging: a mini-review. Gerontology 64, 513-520. doi:10.1159/000490615
Mulle, J. G., Sharp, W. G., ve Cubells, J. F. (2013). The gut microbiome: a new frontier in autism research. Curr Psychiatry Rep. 15:337.
Russo, R., Cristiano, C., Avagliano, C., De Caro, C., La Rana, G., ve Raso, G. M. (2018). Gut-brain axis: role of lipids in the regulation of inflammation, pain and CNS diseases. Curr. Med. Chem. 25, 3930-3952. doi:10.2174/0929867324666170216113756
Strandwitz, P. (2018). Neurotransmitter modulation by the gut microbiota. Brain Res. 1693, 128-133. doi:10.1016/j.brainres.2018.03.015
Westfall, S., Lomis, N., Kahouli, I., Dia, S. Y., Singh, S. P., ve Prakash, S. (2017). Microbiome, probiotics and neurodegenerative diseases: deciphering the gut brain axis. Cell. Mol. Life Sci. 74, 3769-3787. doi:10.1007/s00018-017-2550-9
Zeraati, M., Enayati, M., Kafami, L., Shahidi, S. H., ve Salari, A.-A. (2019). Gut microbiota depletion from early adolescence alters adult immunological and neurobehavioral responses in a mouse model of multiple sclerosis. Neuropharmacology 157:107685. doi:10.1016/j.neuropharm.2019.107685
