ChatGPT’ye Ne Kadar Güveniyorsun?
Etrafında kimse senin derdini oturup dinlemezken, ChatGPT ile konuşmak tek ilacın oluyor mu?
Son dönemde artan bireyselleşme ve anlaşılmama duygusu insanları yalnızlaştırmaya başladı. Bununla birlikte de sosyal iletişimde azalma veya verimsiz bir iletişim beraberinde geldi.
Artık teknoloji hayatımızın o kadar içerisinde ki 3 yaşındaki bir çocuk bile anne ve babası ile zaman geçirmektense telefonla oynamayı daha çok tercih eder bir durumda oldu.
Yetişkinler için de durum çok farklı değil; artık birlikte sosyal bir aktivitenin içerisindeyken bile insanlar yanındakiyle konuşmaktansa sosyal medyada zaman geçirmeyi tercih ediyorlar.
İşin asıl şaşırtıcı yanı artık insanların karşısındaki kişi en yakını bile olsa kendisini ifade edemeyeceğini, anlaşılmayacağını düşünmesi. İkili ilişkiler, aile ilişkileri, arkadaşlıklar… Hepsi günümüzde bir araya gelindiğinde konuşulacak konu bulunamayan, genellikle derin sessizlikle geçen yemek saatlerinin olduğu veya duygusal alt yapısı olmayarak sadece dedikodu ve başkalarının yaşantıları üzerinden konuşulan alanlar haline gelmeye başladı.
ChatGPT ve Yapay Zekanın Psikolojik Etkisi
Bu durum, ChatGPT’nin ortaya çıkması ile birlikte telefonda geçirilen sürenin artmasına neden oldu. İnsanlar ChatGPT’yi bir sırdaş, terapist ve dost olarak görmeye başladı.
Yapay zekanın kimseyle bilgi paylaşmaması ve veri tabanında sohbette yazılanları taratarak cevap vermesi, insanlarda anlaşılmışlık hissini yaratarak kişiye terapötik bir alan oluşturdu.
Burada sunulan öneriler, her gün her saat aynı sohbeti devam ettirebilme, kendi hayatınızla ilgili yönlendirmeler yapabilme özelliği, kendisine karşı alışkanlık haline gelebiliyor.
Adam Reine Davası
Adam Reine, hayatında duygusal boşluklar hisseden ve içindekileri sadece yapay zeka ile paylaşan bir kişiydi.
Bu paylaşımlar ilk başta, içinde bastırmış olduğu ve kimseyle paylaşamadığı duyguları anlatarak kendini dinlenilmiş ve anlaşılmış hissetmek için edilen sohbetlerden ibaretti.
İlerleyen zamanda Reine, kendi hayatıyla ilgili kritik kararlar verirken de artık yapay zekaya danışmaya başladı. Bu süreçte yapay zeka ile normalden uzun bir süre sohbet ederek kendi yaşamının devamlılığı veya bitmesi noktasında sorular sorarak fikrini aldı.
Süreç içerisindeki sohbetlerde yaşamına devam etmektense son vermenin daha tercih edilebilir olduğunu düşünerek hayatına son verdi.
Bunun fark edilmesiyle birlikte aile ChatGPT için bir dava açtı ve yaşanan durumun yapay zekanın yönlendirmesinin bir sonucu olduğunu iddia etti.
Dava açıldığı andan itibaren dünya üzerinde büyük bir yankı uyandırdı.
Herkes, Reine’ın birçok kez kendi yaşamına devam etmek istemediğini apaçık kelimeler kullanarak ifade etmesine rağmen, yapay zekanın olumlu anlamda düşünmeye yönlendirmek yerine nasıl son verebileceği ile ilgili önerilerde bulunduğu görüldü.
Bu durum akıllara tek bir soru getirdi:
Yapay zeka ölümcül olabilir mi?
Yapay Zeka Algoritması
Yapay zeka alanındaki bazı uzmanlar yaşanan bu durumu açıklarken ChatGPT ile edilen sohbette, sohbetin uzaması ve soru sayısının artmasının bazı sistemsel sorunlar yaratabilecek, yeterince filtrelenmemiş yönlendirmelere neden olabileceğini açıkladı.
Davadaki söylemler henüz sadece bir iddia niteliği taşısa da yine de yapay zekaya güveni sorgulatmaya başladı.
Boşluk Doldurma ve Psikolojik Etki
Hayatımızda son dönemde artık yalnızlık ile birlikte boşluğu doldurmak için yemek yeme, evlenme, yeni bir ortama girme veya teknoloji ile tamamlama ihtiyacı artmaya başlamıştır.
Burada fark edilemeyen nokta, hiçbir insanın veya teknolojinin kendisinin oluşturmadığı duygusal boşluku dolduramayacağıdır.
Bir annenin yerini bir eş ile doldurmak aldatmaya, bir arkadaşın yerini bir yapay zeka ile doldurmak yalnızlığa ve bir travmanın yerini yemekle doldurmak obeziteye neden olabiliyor.
Bunun için bir boşluğu doldurmak kısa süreli konfor alanı sunsa da o boşluğu olduğu gibi kabul etmek veya terapi desteği almak uzun vadede daha sağlıklı olmanızı sağlıyor.
Reçete: Psikolojik Farkındalık İçin Adımlar
-
Eğer kendinizi her yerde yalnız olan bir birey olarak hissediyorsanız, öncelikle nerede ne için bulunduğunuzu bir durup tekrardan gözden geçirin.
Evliliğinizde yalnızsanız veya kendinizi bir rolün içerisinde hissediyorsanız, bu evliliği yapma nedeninizi tanımlayan 3 kelimeyi hemen düşünün ve yazın.
Bu 3 kelime yaşantılarınızın sonucunda ihtiyaç duyduğunuz duygularla mı ilgili? Yoksa sahip olduğunuz ilişki ile mi ilgili? -
Bulunduğunuz sosyal ortamda kendinizi kalabalık içindeki yalnız bir kişi olarak görüyorsanız, o ortamda girmenize neden olan şeyleri tekrardan gözden geçirin.
Bazen günlük hayat akışında düşünmek yerine belirli ihtiyaçlar veya kararlarla hareket edebiliyoruz.
Sosyal ortamlarda bazen dışarıdan görünen ambiyansa göre veya içerideki kişiye göre girilen ortamlar olabiliyor.Öncelikle kimsenin sizi zorlamadığını, verdiğiniz her kararın sizin bir seçiminiz olduğunu fark ederek o grubu tekrardan ele almak büyük bir farkındalık uyandırabiliyor.
