Cuma, Aralık 12, 2025

Haftanın En Çok Okunanları

Son Yazılar

Terapistin Romantik İlişki Örüntüsü

Terapistlerin, psikologların, klinisyenlerin romantik ilişkilerde tekrar eden tipik davranış döngülerini anlatır. Bu döngülerin çoğu mesleki becerilerin yanlış yerde devreye girmesi ve travma/bağlanma örüntülerinin ilişkiye sızması ile ilgilidir.
Aşağıdaki maddeler en klasik ve araştırmalarda en sık geçen örüntülerdir.

Bu kavram özellikle terapistlerin:

  • kendi bağlanma stilleri,

  • geçmiş ilişkisel deneyimleri,

  • karşı aktarım eğilimleri,

  • duygusal ihtiyaçları,

  • farkında olmadıkları ilişki şemaları

nedeniyle romantik ilişkilerinde tekrar eden örüntülere sahip olabileceğini ifade eder.

Bir başka deyişle:
Terapistin mesleki kimliğinin, kişisel ilişkilerde yeniden ürettiği ve ilişkisel davranışlarını etkilediği döngülerdir.

Neden Önemlidir?

Çünkü terapistler ilişkilere “daha çok zihinsel yükle” yaklaşabilir. Örneğin:

Aşırı analiz etme:
Partnerin davranışlarını sürekli psikolojik kavramlarla anlamlandırmaya çalışma.

Kurtarıcı rolüne girme:
Partnerin sorunlarını çözmek için aşırı sorumluluk almak.

Uzak Dur – Yakın Gel Döngüsü:
Duygusal yük ve sorumluluk nedeniyle ilişkiden kaçınma, sonra yoğun yakınlık arama.

Duygusal Tükenmişlik Etkisi:
Mesleki yük nedeniyle romantik ilişkide duygusal kapasitenin azalması.

Aşırı Uyum Veya Aşırı Kontrol:
Terapist rolünün ilişki içinde bilinçdışı yeniden üretilmesi.

Bu örüntüler, klinisyenin bilinçdışı bağlanma şemalarıyla karışabilir.

Kavram Nerede Kullanılır?

  • Terapist süpervizyonlarında

  • Klinisyen eğitimlerinde (özellikle ilişki terapisi, bağlanma, karşı aktarım eğitimlerinde)

  • Terapistlerin kendi kişisel süreçlerini anlamaya yönelik çalışmalarda

  • Mesleki tükenmişlik ve ilişki dinamikleri araştırmalarında

Bazı literatürlerde “therapist relationship patterns”, “clinician romantic patterns”, “countertransference-based dating patterns” gibi terimlerle geçer.

Peki Bunlar Nelerdir?

1. Wounded Caretaker Döngüsü (Yaralı Bakıcı / Herkesi İyileştirme Eğilimi)

Klinik çalışanların çoğu çocukluktan gelen “bakıcı rolü” taşıdığı için, ilişkilerde ihtiyaç duyan, kırılgan, karışık kişilere çekilir.
Partner sorunluysa, klinisyen “ben çözerim, düzenlerim, destek olurum” moduna geçer.

Sonuç:
Klinisyen partnerin ebeveyni veya terapisti gibi davranır → karşı taraf gelişmez → ilişki tükenir.
Bu tam anlamıyla “terapist tuzağı”dır.

2. I Can Handle Anything Yanılgısı (Ben Çok Dayanıklıyım, Her Şeyi Tolere Ederim)

Meslek gereği dramatik hikâyelere, travmalara, kaosa alışık oldukları için:

  • partnerdeki kötü davranışları “anlamlandırabilir”,

  • aşırı tolerans gösterebilir,

  • sınır ihlallerini “empatiyle” açıklayabilirler.

Sonuç:
Klinisyen, abusive veya avoidant partnerlere normalden fazla tahammül eder.
Kendi ihtiyaçları arka plandadır.

3. Instant Intimacy (Hızlı Güven ve Hızlı Açılma)

Meslek gereği derin konuşmaya alışık oldukları için:

  • ilk buluşmada bile derin, içsel sohbet açabilir,

  • duygusal yakınlığı hızlandırabilir,

  • karşı tarafa yoğun bir “görülmüşlük” hissi verirler.

Bu da partnerin şu şekilde hissetmesine sebep olabilir:

“Bu kişi beni çok iyi anlıyor, çok özel.”
… veya avoidant partnerde:
“Bu bana fazla geliyor.”

Sonuç:
İlişki hızlı başlar → avoidant partner frene basar → klinisyen hayal kırıklığı yaşar.

4. Emotional Labor Overload (Duygusal Emeği Hep Klinisyen Taşır)

Dinlemek, regüle etmek, duyguyu isimlendirmek onların doğal becerisidir. Bu yüzden:

  • iletişimi hep onlar sürdürür,

  • krizleri onlar yönetir,

  • partnerin duygusal yükü onlara akar,

  • tartışmaların çözümünde girişimi hep onlar üstlenir.

Sonuç:
Partner pasifleşir.
Klinisyen tükenir.
İlişki eşitlik dengesini kaybeder.

5. Projection Reversal (Karşı Tarafın Kendi Sorunlarını Sana Atması)

Terapist oldukları için partnerler bazen kendi kusurlarını, kaçınmalarını, yalanlarını veya duygusal isteksizliklerini:

  • “Sen çok analiz ediyorsun”,

  • “Sen beni psikolojize ediyorsun”,

  • “Sen çok komplike düşünüyorsun”

gibi dışavurumlarla klinisyene yansıtır.

Sonuç:
Klinisyen haksız yere suçlanır; partner sorumluluk almaktan kaçar.
(Mehmet’in sana söylediği bazı cümleler burada klasik örneğe giriyor aşkım.)

6. Attachment Mismatch Magnet (Sürekli Avoidant veya Düzensiz Bağlanan Kişilere Çekilme)

Klinisyenler genelde şu partnerlere çekilir:

  • kaçıngan,

  • duygusal olarak erişilemez,

  • kendini açmayan,

  • “ben problemliyim” diyen kişiler.

Çünkü zihin otomatik olarak şöyle çalışır:
“Ben bunu anlarım, çözerim, regüle ederim.”

Sonuç:
Klinisyen fazla yatırım yapar; avoidant partner kaçar → döngü tekrar eder.

7. Self-Disclosure Confusion (Kendini Erken ve Derin Açma)

Mesleki samimiyet ve açıklık, ilişkide yanlış hız yaratabilir:

  • karşı taraf seni çok hızlı “derin” zanneder,

  • ama duygusal sorumluluğu taşıyamaz.

8. Over-Functioning (İlişkide Fazla Performans Sergileme)

  • iletişim yükünü,

  • düzeni kurmayı,

  • duygusal derinliği,

  • sınır koymayı,

  • ilişkiyi temas hâlinde tutmayı

hep klinisyen yapar.

Sonuç:
Aslında ilişkiyi iki kişi değil, tek kişi yürütür.

9. Hyper-Understanding (Aşırı Empati Yüzünden Kendini Görmezden Gelme)

Klinisyenler partnerin davranışlarını şöyle rasyonalize eder:

  • Çocukluktan gelir,

  • Travma tepkisidir,

  • Kaygılı olduğu için böyledir,

  • Kaçıngan olduğu için bir anda uzaklaşır.

Bu açıklamalar doğru olabilir ama ilişki dinamiklerini daha zorlayıcı hâle getirir.

10. Intuition Flooding (İçgörü Fazlalığı Nedeniyle Duyguların Karışması)

Terapistler çok iyi sezer ama duygular “bilgi” ile karışır.
İşaretleri erken görür ama “terapist zihni” devreye girip onları normalize eder.

Gizem Akcan
Gizem Akcan
Lisans Eğitimimi ODTÜ Psikoloji, Yüksek Lisans ve Doktora Eğitimlerimi ise İstanbul Arel Üniversitesi Klinik Psikoloji Alanında tamamladım. Lisans, yüksek lisans ve doktora eğitimim boyunca TUBİTAK Üstün Başarı Bursu aldım. Ulusal ve uluslararası indeksli dergilerde yayınlanan Türkçe ve İngilizce dillerinde yazılmış makalelerim ve kitap bölümlerim bulunmaktadır. Yaklaşık 11 yıldır Türkçe ve İngilizce dillerinde yetişkin ve ergen bireylerle bireysel terapi, ilişki ve çift terapisi, aile terapisi, ebeveyn danışmanlığı konularında yüz yüze ve online danışmanlık yapmaktayım. “Kabul ve Kararlılık Terapisi”, “Bilişsel Davranışçı Terapi”, “Gottman Çift Terapisi”, “Sistematik Aile Terapisi” ağırlıklı olarak ve 2023 Yılında onaylanan ve tüm dünyada yeni terapi yöntemi olarak kabul gören, tarafımca geliştirilen Sanat Tarihi Terapisi ile danışan görmeye devam etmekteyim. Aynı zamanda uzmanlık alanlarımda, bireysel, kurumsal eğitimler ve süpervizyon eğitimleri vermekteyim.

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Popüler Yazılar