Kanser, yalnızca bedensel sağlığı değil, psikolojik ve sosyal yaşamı da derinden etkileyen bir hastalıktır. Hastalık ve tedavi süreci, kişinin bedenini değiştirdiği gibi günlük yaşam rutinlerini, duygusal dengelerini ve sosyal ilişkilerini de değiştirir. Bu değişiklikler, cinsel yaşam üzerinde de önemli etkiler yaratır.
Kanser tanısı alan kişiler ve partnerleri, çoğu zaman cinsellikle ilgili endişeler ve bilinmezliklerle karşılaşır. Ancak unutulmamalıdır ki, bu süreçte yaşanan cinsel yaşam sorunları çoğu zaman çözülebilir. Çiftler, bu yazıda bahsedeceğim çözüm yöntemleriyle cinsel yaşamı destekleyebilir; tatmin ve yakınlık duygusu yeniden güçlendirilebilir.
Fiziksel Etkiler ve Cinsel Yaşam
Kanser tedavileri; hormon dengesi, enerji seviyesi ve libido üzerinde doğrudan etki yaratabilir. Örneğin bazı durumlarda kemoterapi ve hormon tedavisi, kadınlarda yumurtalık fonksiyonlarını etkileyerek vajinal kuruluk, ağrılı cinsel ilişki ve libido kaybına neden olabilir.
Erkeklerde ise testosteron seviyesindeki düşüş, ereksiyon sorunları ve cinsel isteksizlik yaratabilir. Ayrıca bazı ameliyatlar vücut görüntüsünde değişikliklere yol açabilir; cinsel özgüven azalabilir.
Radyoterapi ve bazı ilaçlar da cinsel yaşam kalitesini etkileyebilir. Çoğu zaman bu değişikliklere uyum sağlayabilecek çözümler mevcuttur.
Psikolojik ve Duygusal Etkiler
Kanser tanısı pek çok insan için yoğun bir stres kaynağıdır. Korku, kaygı ve yorgunluk, cinsel arzuyu olumsuz etkileyebilir.
Birey kendini çekingen, yetersiz veya özgüvensiz hissedebilir. Kimi zaman hastalar veya partnerleri “Şu an cinselliği düşünmek yersiz ve ayıp” gibi çarpıtılmış düşüncelere kapılabilir veya cinsel yaşama devam etmenin sakıncalı ve tehlikeli olacağını zannedebilir.
Yaşamla ilgili önceliklerin değişmesi, partnerle iletişim eksikliği ve duygusal mesafe de cinsel yaşamda yaşanan güçlükleri artırabilir. Oysa çoğu zaman cinsellik, süreçle baş etmede çiftlere yardımcı olan kıymetli bir unsurdur.
İlişkiler Üzerindeki Etkiler
Kanser süreci, sadece hastayı değil, partneri de etkiler. Partnerler, hastanın sürecini paylaşırken kendi kaygı ve korkularıyla baş etmek zorunda kalır.
Bu durum, duygusal yakınlıkta azalma ve cinsel isteksizlik şeklinde kendini gösterebilir. Ancak birlikte geçirilen bu dönem, doğru yaklaşımla ilişkinin güçlenmesine ve cinsel yakınlığın korunmasına yardımcı olur.
Karşılıklı anlayış, birlikte çözüm arayışı ve çiftlerin birbirlerine zaman tanıması hem duygusal hem de cinsel bağın sürdürülmesinde kritik öneme sahiptir.
Destek ve Çözüm Yolları
Kanser sürecinde cinselliği korumak ve tatmin edici bir cinsel yaşam sürdürmek mümkündür.
● Doğru bilgi edinin ve doktorunuza danışın
Kanser sürecinde cinsel sağlık sorunları yaşamanın çok normal olduğunu unutmayın. Diğer sağlık sorunlarınızı danıştığınız gibi, cinsellikle ilgili yaşadığınız güçlükleri de doktorunuza danışmaktan çekinmeyin.
Cinsel yaşamınızda herhangi bir kısıtlama gerekip gerekmediğini öğrenin. Bazen edindiğiniz basit bir bilgi bile cinsel yaşam kalitenizi artırabilir.
● Yeni yakınlık biçimleri keşfedin
Masaj, sarılma, öpüşme gibi cinsel olmayan yakınlık yolları da bağlanmayı güçlendirir.
Sadece cinsel birleşme odaklı düşünmek yerine, birlikte farklı yakınlık biçimlerini denemek, yeni yollar keşfetmek ve keyif alabileceğiniz yöntemler bulmak, partnerle bağınızı sürdürmeye ve güven duygusunu artırmaya yardımcı olur.
● Süreç odaklı olun
Cinsel yaşamda çoğu zaman sonuç ve tatmin düşünülür. Oysa birlikte geçirilen anlar, samimi dokunuşlar ve yakınlık eylemlerinden de keyif alınabilir.
Bu yaklaşım, hem beklentileri yönetmeyi kolaylaştırır hem de süreci daha keyifli hâle getirir.
Bir varış noktasına ulaşmayı hedeflemek yerine, bu yakınlık anına ve keyfini çıkarmaya odaklanın.
● Açık iletişim kurun
Hislerinizi, endişelerinizi ve beklentilerinizi paylaşmak, karşılıklı anlayışı güçlendirir.
Duygularınızı ifade etmek ve partnerinizin duygularını dinlemek, duygusal bağın korunmasına yardımcı olur.
Cinsellik hakkında açık iletişimde olmak üzere partnerinizle baştan sözleşin. Eğer zamana veya farklı bir yaklaşıma ihtiyaç duyuyorsanız mutlaka belirtin.
● Fiziksel destek alın
Kayganlaştırıcılar, nemlendirici ürünler veya bazı ilaçlar ve cihazları kullanmak, cinsel yaşamın kalitesini artırabilir. Ancak kullanacağınız her ürünü önce mutlaka doktorunuza danışın.
● Profesyonel yardım alın
Psikolojik destek almak, hem bireysel hem de çift olarak süreci daha sağlıklı yönetmenize yardımcı olur.
Psikolog veya psikiyatristten profesyonel yönlendirme almak, kaygı ve depresyonun etkilerini azaltır.
Kanserin cinsellik üzerindeki etkileri kişiden kişiye değişir. Önemli olan, bu sürecin normal olduğunu kabul etmek ve gerektiğinde destek aramaktan çekinmemektir.
Bireyler bazen yaşadıkları sorunları sürecin kaçınılmaz bir parçası olduğunu ve çözümü olmayacağını zanneder. Ancak beden ve arzular değişse de bu, cinsel yaşamın tamamen sona erdiği anlamına gelmez.
Küçük uyarlamalar, bedeninize ve ilişkinize uygun çözümler ve anlayışlı iletişimle tatmin edici bir cinsel yaşam sürdürmek mümkündür.
Referans
Burçak Eris S., Celayir O. M., Şenocak Taşcı E., Sertdemir I., Er O. (2024). Turkish Adaptation of QLQ-SH22 Quality of Sexual Life Assessment Scale in Cancer Patients – Validity and Reliability Study. Med Bull Sisli Etfal Hosp, 58(4), 468–476.
