Yüksel IQ puanıyla övünen yetişkinler ya da çocuklarının IQ puanlarıyla övünen ebeveynlerin hoşuna gitmese de duygusal zeka (EQ), IQ olarak bilinen bilişsel zekanın (analiz zekası) önüne geçiyor. IQ değerlendirmeleri, problem çözme becerilerini, akıl yürütmeyi, analitik düşünmeyi değerlendirirken, EQ değerlendirmeleri, öz farkındalığı, empatiyi ve sosyal etkileşimleri değerlendiriyor. IQ’un yüksek olabilir ancak insan ilişkilerini yönetemiyorsan, sosyal ortamlarını sürekli geriyorsan EQ’un düşük demektir.
Duygusal zeka, duyguları anlama, yönetme, başkalarının duygularını anlama ve ilişkilerde etkili bir şekilde kullanma becerisidir. Kişinin duygusal durumlarına akılcı ve sağlıklı yanıt verebilmesidir. Kişinin kendini tanıma, duygularını tanıma ve bunları yönlendirebilme becerisi. Duygusal zekanın %50’si genetik olarak aktarılsa da kalan %50’lik kısım yaşam boyu geliştirilebilir. Vücudumuzda bir kası geliştirmek için sık ve istikrarlı egzersiz yaptığımız gibi aynı şekilde EQ geliştirme için yapılabilecekler elbette var, bunlardan da bahsedeceğiz.
Duygusal zeka, kendimizle, başkalarıyla ve çevreyle barışık olmayı, yaşama amaçlarını gerçekleştirmeyi ve zorluklarla baş edebilmeyi kolaylaştıran bir beceridir. Duygusal zekanın, hayatımızın farklı birçok alanında etkisi vardır. Bazılarından bahsetmek gerekirse; bireyin kişisel gelişimi için, güçlü ve zayıf yönlerini anlamasına, bunları nasıl yönlendireceğine karar vermesine yardımcı olarak katkı sağlayacaktır. Sosyal ilişkilerde de başarılı olmak için duygusal zeka becerilerinden empati ve etkili iletişim anahtar rolündedir.
Duygusal zeka, stresle başa çıkma ve olumsuz duygusal durumları yönetme konusunda etkilidir ve bu genel yaşam kalitesini arttırabilir. Kişinin kendi ve çevresindekilerin duygularını tanıyıp doğru iletişim becerileri ve empati sayesinde olumlu ilişkilere sahip olması mutluluk seviyesini de yükseltecektir. İnsan ilişkilerine en çok maruz kaldığımız iş hayatında da etkileri elbette var.
Duygusal Zeka ve İş Hayatı
İş hayatında duygusal zeka, bireylerin duygularını anlama becerisini de içerdiği için çok etkilidir. Etkili liderlik, iletişim, ekip çalışması başarı için temel unsurdur. Duygusal zekası yüksek kişiler, iş hayatında IQ’su yüksek kişilerden daha yaratıcı, daha çözüm odaklı ve daha başarılıdırlar.
Duygusal zeka, kişinin sahip olduğu zeka potansiyelini nasıl açığa çıkaracağını ve kullanacağını gösteren, duyguları tanıma, anlama, etkin kullanma becerisidir demiştik. Etkili iletişim, motivasyon, özgüven, karar verme becerisi, empati gibi iş hayatında başarı getiren özellikler duygusal zekası yüksek kişilerde vardır. İş yaşamında teknik bilgiden ziyade bu duygusal zeka becerilerine sahip olmak, kişinin mesleki performansını ve başarısını olumlu yönde etkilemektedir.
Duygusal Zekası Yüksek Kişiler İş Hayatında:
-
Zor durumları başarıyla yönetebilir.
-
Kendilerini açıkça ifade edebilir.
-
Ekip arkadaşlarının saygısını kazanır.
-
Ekip arkadaşlarından daha kolay yardım alabilirler.
-
Baskı altında bile sakinliklerini koruyarak çalışmaya devam edebilirler.
-
Zor durumlarda pozitif kalmayı bilirler ve işlerini tamamlamak için kendilerini motive edebilirler.
Düşük Duygusal Zekaya Sahip Kişiler İse:
-
Pasif agresif iletişim,
-
Geri bildirimlere kapalılık,
-
Ekip arkadaşlarını suçlamak,
-
Kurban psikolojisi,
-
Çalışanlarını dinlemeyen yöneticiler ve ayrıştırıcı fikirler vb.
Maalesef birçoğumuza son ifadeler çok tanıdık geliyor. Duygusal zekası düşük olan kişiler bunun farkında olmadıkları ve diğer kişilerin duyguları anlama yeteneğinden yoksun oldukları için günümüzde etkili ve olumlu ilişkiler yeterli değil. Ama neyse ki bu yaşam boyu geliştirilebilen bir beceri.
Duygusal Zekamızı Geliştirmek İçin Neler Yapabiliriz
1. Kendi Duygularınızı Tanıyın
Duygusal zeka düzeyimizi arttırmak için gerçekleşmesi gereken ilk adım, kendi duygularımızı tanımak. Kendini tanımak ve anlamak birçok konuda önünüzü açacaktır. Bir olay olduğunda nasıl hissediyorsunuz, bu hisle o olayı nasıl değerlendiriyor, nasıl yorumluyorsunuz ve nasıl ifade ediyorsunuz? Bunları keşfettikçe ve üzerine düşündükçe, olaylara tepkileriniz ve değerlendirmelerinizde daha bilinçli ve doğru olacaksınız.
2. Empati Kurmayı Öğrenin
Empati, bir başkasının duygularını, içinde bulunduğu durum ya da davranışlarını anlama ve içselleştirme becerisidir. Bunu yapabilip farklı bir perspektiften bakabilmeye başladığınızda sosyal ilişkileriniz daha etkili ve iyi olacaktır.
3. Duygusal Dengeyi Sağlayın
Duygusal zekada bu denge çok belirleyici. Stresle başa çıkma becerilerinde, zor şartlarla karşılaştığınızda duygularınızı bilişsel yeteneklerinizle dengeli hale getirebilirseniz, sakinleşip devam etmeniz daha kolay olacaktır.
4. Kendinizi Motive Edin
Kendinizi motive etmek, hedefe ve başarıya ulaşmak için itici güçtür. İç motivasyonunuzu keşfedip tutkularınızın peşinden gidin. Ufak başarılar bile olsa bu kendinize olan güveninizi arttıracaktır. Bu özgüven de motivasyonunuzu sürdürmenizde en büyük destekçiniz olacak. Bu da duygusal zekanızın yükselmesini sağlayacak.
5. İletişim Becerilerinizi Geliştirin
İyi iletişim, duygusal zeka için kritik öneme sahiptir. Duygusal olarak etkili iletişim için iyi bir dinleyici olmak önemlidir. Duyguların nasıl ifade edildiğini anlamayı, empati becerisiyle birleştirdiğinizde zaten iletişim becerileriniz gelişmiş olacaktır.
6. Sorun Çözme Yeteneklerinizi Geliştirin
Duygusal zekayı güçlendiren etkili bir beceri sorun çözme yeteneğidir. Zor durumlarla baş edebilme, farklı bakış açılarını dinleme-fark etme ve esnek düşünebilme yeteneklerinizi geliştirmek daha doğru kararlar vermenizi sağlayacaktır.
7. Sosyal Farkındalık Geliştirin
Çevrenizdeki insanları ve olan olayları anlamak için sosyal farkındalık geliştirin. Duygusal atmosferi fark edip anlamak, insanların sözsüz ipuçlarını anlamak (beden dili, jest, mimik vb.) sosyal normları anlama becerilerinizi geliştirin.
8. İlişkileri Güçlendirin
Sağlıklı ve olumlu ilişkilere sahip olmak duygusal zeka gelişimi için çok etkilidir. İlişkilerinizi güven ve şeffaflıkla devam ettirip destekleyici ortamların devamlılığını sağlamak, duygusal zekanızın gelişimini sağlayacaktır.
9. Duygusal Zeka Eğitimleri ve Kaynaklardan Yararlanın
Duygusal zekanın önemi günümüzde fark edildiği için bu konuda eğitimler karşınıza çıkacaktır. Kitaplar, seminerler, eğitimler ve online kaynaklardan faydalanıp duygusal zekanızı geliştirebilirsiniz.
Bu adımlar, duygusal zekanızı geliştirmeye yardımcı olacak ve etkili, empatik bir birey olmanızı sağlayacak. Daha önce bahsettiğimiz gibi, duygusal zeka geliştirilebilir. Bu becerilerini uyguladıkça otomatikleşecek ve duygusal zekası yüksek bir birey olacaksınız.
