Overthinking, aşırı düşünme anlamına gelmekle beraber herhangi bir konuyu haddinden fazla analiz etmektir. Düşünceler (genelde olumsuz) zihin içinde sürekli bir döngü haline gelip günlük yaşamımızı olumsuz etkiler. Bu durumu ara sıra hepimiz yaşasak da bazı bireyler için bu sorun daha yaygın görülmektedir. Bu, kronik bir hal almaya başlarsa işlevselliği de ciddi şekilde etkiler. Bireyin her şeyi aşırı düşünme hali günlük yaşamında kaygıyı artırmasına neden olabilir. Kaygı günlük hayatımızda her zaman var olmuş her zaman da var olacak olan bir durumdur. Bu yüzden kaygı ile başa çıkabilmek için etkili baş etme stratejilerine ihtiyacımız olacaktır. Overthinking, başlı başına bir hastalık olarak adlandırılamaz fakat kaygı bozuklukları, Obsesif Kompulsif Bozukluk ya da depresyon için semptom olarak kabul edilebilir.
Overthinking geçmiş ya da geleceğe yönelik olabilir. Anıları ya da gelecekte olması ihtimal durumları tekrar tekrar, ayrıntısıyla, genelde verimsiz şekilde düşünmek ve buna çok fazla zaman ayırmak, anı yaşamamızı engeller.
Overthinking karar verirken de bizi meşgul etmektedir. Durumu sürekli analiz edip kendimiz için en iyi seçeneği bulmak ve bu karardan pişman olmamak için girdiğimiz çaba daha çok düşünürsek daha iyi sonuçlar alacağımıza inanmamızdandır. Etkili olan şey çok düşünmek değil verimli düşünmektir.
Overthinking Nedenleri
Overthinking aslında kişinin kendini koruma ve savunma mekanizması olarak çoğunlukla hayatımızdaki birçok değişkenlikler sebebiyle görülmektedir. Aşırı düşünmenin dozu arttıkça konsantrasyon ve karar verme mekanizmasını da etkiler. Bu yüzden kontrol etme dürtüsüyle sürekli ve verimsiz düşünürüz. Nedenlerine gelecek olursak;
- Kaygı
- Stres
- Travma geçmişi
- Özgüven yetersizliği
- Mükemmeliyetçilik
- Hata yapmaktan korkmaktır.
Overthinking Belirtileri
Zihinsel Belirtiler
- Sürekli kaygı ve endişe halinde olmak
- Felaketleştirme senaryoları kurmak
- Odaklanma ve konsantrasyon problemleri
- Karar verme güçlüğü
- Karamsarlık
Fiziksel Belirtiler
- İştah sorunları
- Uykuya dalma ve sürdürme güçlüğü
- Yorgunluk hali
- Kaslarda gerginlik
- Baş ağrıları
- Mide bulantıları
Duygusal Belirtiler
- Huzursuzluk hali
- Kaygı
- Endişe
- Korku
- Suçluluk hali
- Üzüntü
- Stres
- Öfke
Overthinking ve Obsesyon Arasındaki Farklar
Overthinking genel perspektifte düşüncelerin devamlı zihni meşgul etmesi ve sürekli aynı durumları düşünmekle karakterize bir durumdur. Gelecek kaygılarını büyütmek, geçmişteki pişmanlıkları sürekli hatırlamak ve bu durumları analiz etmektir.
Obsesyon ise istenmeyen, rahatsızlık veren düşüncelerle kendini belli etmektedir. Bu düşünceler ise çoğu zaman gerçeklikten uzaktır. Bu obsesyonlar bazen öyle bir hal alır ki kişi bu düşünceleri zihninden uzaklaştırmak için anlamı olmayan davranışlar içinde kendini bulur. Bu hastalığa ise Obsesif Kompulsif Bozukluk adı verilir.
Toparlayacak olursak aşırı düşünme genel bir durumu belirtirken, obsesyon daha çok Obsesif Kompulsif Bozukluk gibi psikiyatrik bir hastalık ile ilişkilidir. Gelin örnekleri inceleyelim.
Obsesyon: Evden çıkarken prizden ütüyü çıkardığınızı bilmenize rağmen geri dönüp devamlı kontrol etmek zorunda olduğunuzu hissedersiniz. Bu durum günlük rutinimizi ve yaşam kalitemizi ciddi şekilde etkiler.
Overthinking: Hazırlandığınız bir iş mülakatınız hakkında sürekli felaketleştirme senaryoları kurmak ve kendini başarısızlık içinde düşünmek. Bu düşünce sizi bu duruma hazırlamaktan ziyade endişe verir.
Overthinking ile Nasıl Baş Edilir?
Halk arasında aşırı düşünme hastalığı ya da düşünme bağımlılığı olarak geçse de yalnız başına bir tanı kriteri değildir fakat Anksiyete Bozukluğu’nda görülen bir semptom olabilir. Bu nedenle tek başına aşırı düşünmeye yönelik bir medikal tedavi yoktur.
- Farkındalık: Düşünce kalıplarınızı anlamaya çalışın. Hangi düşünceler zihninizde daha çok tekrarlanıyor bunu belirleyin.
- Gerçekçi bir bakış açısı: Aklınızdan geçen felaketleştirme senaryolarını gerçekçi bir bakış açısıyla tekrar değerlendirin.
- Etkili sorun çözme stratejileri: Olumsuz düşünceler ile uğraşmak yerine somut bir adım atmaya çalışın. Bu olumsuz düşünceleri hayata geçirmek, aşırı düşünmeyi engeller.
- Karamsar iç ses: Aklınızda sürekli tekrarlanan bu olumsuz düşünceleri kendinizi eleştirmeden ve yargılamadan değerlendirin. Kendinize karşı şefkatli olmayı deneyin.
- Meditasyon: Doğru ve derin nefes egzersizleri uygulayarak yapılan zihin boşaltma egzersizlerini deneyin.
- Aktivite: Egzersiz, fiziksel olarak bize iyi gelmekle birlikte kaygı, depresyon gibi zihinsel sorunlardan da bizi korur. Kendinize uygun bir spor belirleyin ya da doğa yürüyüşü yapın.
- Bilişsel Davranışçı Terapi: Overthinking’e karşı en etkili terapi çeşitlerinden biridir. Bu terapi çeşidinde birey psikolog ya da terapist eşliğinde olumsuz düşüncelerinin altındaki temel inançları fark eder ve yerine daha sağlıklı, etkili düşünceleri zihninde barındırmaya başlar.
