Seni seviyorum, Beck. Ve birini sevmek onun için her şeyi yapmak demek.
(Spoiler İçerir)
Bu cümle romantik bir aşk mektubundan değil, bir takipçinin, manipülatörün ve daha kötüsü duygusal ve fiziksel şiddet göstermekten zevk alan birinin dilinden dökülenler. Netflix’in ünlü gerilim dizisi You’nun başkarakteri olan Joe Goldberg, çoğu izleyici tarafından başta romantik bir anti-kahraman olarak görülmektedir. Edebiyat tutkunu bir kitapçı, içsesiyle aşkını anlatan, anlaşılmak isteyen, nazik ve centilmen bir adam… Bu şekilde bakınca romantik bir kitaptan fırlamış gibidir adeta. Ancak bölümler ve sezonlar birbiri ardına giderken görüyoruz ki Joe Goldberg romantizmin değil, narsisizmin, ataerkinin ve şiddetin vücut bulmuş halidir. Bu yazıda Joe Goldberg’ün görünürdeki aşık adam maskesini kaldırıp o karanlık bodruma inecek ve narsisizm özelliklerini, ataerkil değerlerini ve saldırganlık güdüsünü o kafeste nasıl muhafaza ettiğini birlikte çözeceğiz.
Toksik Romantizm: Seni Korumak İçin Yaptım
İlk bakışta Joe Goldberg kitapçıda çalışan, içine kapanık, edebiyat düşkünü bir adam gibi görünür, sıradan ve sade. Sevdiği kadını gözünden sakınır, onunla ilgili en küçük ayrıntıları hatırlar, şiir giSeni Sevdiğim İçin Yaptım: Joe Goldberg’ün Maskesi Altında Narsisizm ve Şiddetbi konuşur. İşte tam da burada tehlike başlar: Joe Goldberg’ün romantizmi sınır ihlallerini örten parlak ve çekici bir zırhtır.
Mesela Joe Goldberg, ilk sezonda âşık olduğu Beck’in telefonunu ele geçirip şifresini kırar, özel mesajlarını okur ve konumunu takip eder. Beck’in arkadaş çevresini izler, evini gözetler ve gittiği yerlere gider. “Ben seni senden daha iyi tanıyorum” tavırlarıyla Beck’in hayatını kontrol eder. Beck, gerçeği bilmediğinden bu durum ona romantik gelebilir ancak durum ürkütücüdür.
Beck’in eski sevgilisi olan Benji, Beck’i kullanmaktadır. Joe Goldberg, Beck’i takip ettiği için bunu öğrenmiş ve Beck’i Benji’yle görüşmemesi konusunda uyarmıştır. Beck bunu yapamadığında ise Joe Goldberg sevdiği kadını korumak için eski sevgiliyi kaçırır, türlü işkenceler eder ve Benji’yi öldürür.
Joe Goldberg, hayatına ikinci sezonda giren Love Quinn içinde benzer oyunlarını yapar. İşlediği cinayetleri Love’ı korumak adına anlatmaz ancak içten içe işlediği cinayetler dahil yaptığı her şeyi aşk için yaptığını savunur. Joe Goldberg, âşık olduğu kadınlara, kendisine göre, en ufak zarar potansiyeli olan herkesi tehlikeli görür ve sevgililerini onlardan izole etmeye çalışır. Bunda başarılı olmazsa o tehlikeleri ortadan kaldırır.
Joe Goldberg bölümler boyunca hayatına giren neredeyse tüm kadınlar için aynı şeyleri yapar. Candace Stone, Guinevere Beck, Karen Minty, Love Quinn, Marienne Belamy, Nadia Farran, Reagan ve ikiz kardeşi Maddie Lockwood gibi kadınlar Joe Goldberg tarafından sözde korunurken duygusal, psikolojik, sosyal ve fiziksel olarak zarar görür ve bu kadınların çoğu Joe Goldberg tarafından öldürülür. Zarar görenler sadece kadınlar değildir. Bu kadınların hayatında olan bazı erkekler de doğrudan veya dolaylı olarak Joe Goldberg’dan zarar görür.
Joe Goldberg kendini kurtarıcı, koruyucu ve karar verici bir beyaz atlı prens gibi gösterir. Kadınların hayatında kime nasıl davranacaklarının, onlar için neyin doğru neyin yanlış olduğunun kararı Joe Goldberg’e aittir. Burada ataerkinin modern bir yorumunun yanı sıra narsisizm işaretlerini de bolca görebilirsiniz. Hayatındaki kadınları takip ederek yönlendirmesi, kadınların hayatlarındaki başarıları kendine bağlaması ve takdir beklemesi, diğerlerinin duygularını sadece manipüle etmek için okuyup anlaması (empati yoksunluğu, keyfi empati), iyi adam – ahlaklı adam gibi görünme çabası ve onay araması, gibi özellikleri narsisizm özellikleridir.
Aşkın Gerekliliği Olarak Anti-Sosyal Davranışlar
Joe Goldberg’da belirgin olarak görülen tek kişilik örüntüsü narsisizm değildir. Yalan söyleme ve aldatmanın patolojik düzeyde olması, sahte kimlikler ve geçmişlerle hayat kurması, zayıf öfke kontrolü, neredeyse her tehdide karşı şiddet göstermesi, dolayısıyla dürtüsellik ve saldırganlık, pişmanlık ve suçluluk eksikliği, kurallar ve toplum normlarını hiçe sayması… Üçüncü sezonda Joe Goldberg ve eşi Love için cinayet işlemenin, ilişkilerinin sorun çözme biçimi haline gelmesi… Joe Goldberg aynı zamanda antisosyal kişilik bozukluğu belirtileri gösterir. Antisosyal davranışlarını ise aşk için yaptım alt metniyle aklamaya çalışır.
Hayatımızdaki Joe Goldberg’ler
Çoğu şey ekranlardan izlendiğinde bize uzak görünür. Kurgudaki kişi zarar görmüştür. O tehlikeyi nasıl göremez? Biz olsak icabına bakardık o kişinin. Öyle midir peki? Joe Goldberg gibi biriyle karşılaşsak kendimizi nasıl koruyabilirdik?
Joe Goldberg narsisizm ve antisosyal bir seri katildir. Hayatımızda böyle bir seri katile rastlama ihtimalimiz düşük olsa da beyaz atlı prens görünümündeki manipülatif, duygusal ve psikolojik istismara ve şiddete eğilimli insanlar hayatımızda, sokaklarda, işyeri veya okullarımızda, sosyal medya hesaplarımızda ve maalesef bazen ailemizin içinde varlar.
Türkiye’de 2023 yılındaki kadın cinayetlerinin %41’i kadının evli olduğu erkek, %14’ü sevgilileri tarafından işlenmiştir (Wikipedia, 2025). Bu kişileri gözlerinden tanımak imkânsıza yakın zordur. Ama alabileceğimiz bazı önlemler de yok değildir.
Başta toplumsal cinsiyet rolleri ile ilgili algıların küçük yaşlardan itibaren eşitlikçi şekilde oluşturulması. Cinsiyetten bağımsız şekilde bireyler, kahraman veya kurban rollerinin cinsiyetlere ait olmadığını idrak etmeli. Aile içi eğitim başta olmak üzere çocuklar bu eşitlik ilkesi üzerinden eğitilmeli. Durum sadece eğitimle değil aynı zamanda sevgiyle de alakalı. Yine cinsiyetten bağımsız tüm çocuklar koşulsuz sevgi ve bakım ile büyütülmeli. Zira değerini ilişkileri üzerinden ölçen, bir öteki üzerinden değer kazanan bireyler bu kazanılan değeri muhafaza edebilmek için sağlıksız ilişki kalıpları geliştirebilirler. Bu kalıplara şiddet faili ve mağduru olmayı kabul etmek de dahildir. Yine de şiddet davranışı, çocukluk yaşantısıyla aklanamayacak kadar korkunçtur. Hiçbirimiz Joe Goldberg’un yaptıklarını travmaları nedeniyle affedemeyiz. Ancak Joe Goldberg daha sevgi dolu, koşulsuz kabul edildiği ve annesinin kahramanı olmak zorunda olmadığı bir ortamda büyüseydi bu kadar şiddete eğilimli olur muydu? Kesin konuşamamakla birlikte olasılık ciddi oranda düşürülebilirdi.
Şiddet davranışını önlemenin bir diğer önemli ayağı ise ceza sistemidir. Ceza görmemiş ilk suçtan daha cesaret verici bir şey yoktur (Marquis De Sade). Korkulan bir ceza, dürtüsel veya planlanmış bir şiddet davranışını durdurabilir. Adalet ve eğitim gibi kurumlarda yapılacak bazı bireysel ve toplumsal değişimler dizi ve film karakterlerinin ekranlarda kalmasına büyük katkı sağlayabilir.
