Günümüzde sürekli bir şeylere yetişmeye çalışıyoruz. Beklentilerin ve isteklerin bu kadar yüksek olduğu bir çağda, hedeflerimize ulaşamadığımızda ya da sorumluluklarımızı yerine getiremediğimizde yoğun suçluluk duyguları hissediyoruz. Bazen belirlediğimiz hedefler o kadar büyük oluyor ki, atılan küçük adımları göz ardı ediyor ve kısa sürede pes ediyoruz. Hedeflere ulaşma yolunda zamanı iyi yönetmek; kendimize, sevdiklerimize ve işimize yeterince vakit ayırabilmek, en büyük arzularımızdan biri haline geldi. Her yeni yılın başında, hatta her gün, hayatımızı daha iyi bir hale getirmek için yeni kararlar alıp hedefler belirliyoruz. Peki, bu kararları uygulamada ve sürdürmede ne kadar başarılıyız?
Motivasyon kaynaklarımız farklı olsa da, günlük hayatın koşturmacası içinde rutinlerin önemini çoğunlukla gözden kaçırıyoruz. Oysa rutinler, düzen ve denge oluşturmanın anahtarıdır. Küçük ama tutarlı alışkanlıklar geliştirmek, zamanla büyük değişimlere yol açar. Sabahları birkaç dakika meditasyon yapmak, belirli saatlerde kitap okumak veya iş çıkışında kısa bir yürüyüşe çıkmak gibi basit alışkanlıklar, hem zihinsel hem de fiziksel sağlığımıza büyük katkılarda bulunur. Rutinleri otomatikleştirmek, zihnimizde daha fazla alan açmamıza ve hayatın getirdiği zorluklara daha az zaman ve enerji harcayarak çözüm bulmamıza yardımcı olur. Tüm bunlar, olumlu benlik algısını destekler ve stresli durumları daha kolay yönetebilmemizi sağlar.
Peki, yeni rutinleri hayatımıza entegre etmek ve hedeflerimizi sürdürülebilir kılmak için neler yapmalıyız? James Clear, Atomik Alışkanlıklar kitabında dört temel yasadan bahsetmiştir.
1. İşaretler Belirleyin ve Görünür Kılın
Rutin oluştururken niyetinizi net bir şekilde tanımladıktan sonra, rutini sürdürülebileceğiniz en uygun zaman ve yerleri seçin. Niyetinizi net bir şekilde belirlemek, zihninizdeki belirsizlikleri ortadan kaldırır.
Rutinleri hatırlatacak işaretler oluşturmak, motivasyonunuzu artırır. Örneğin, sporu hayatınızın bir parçası haline getirmek istiyorsanız, spor çantanızı, egzersiz kıyafetlerinizi ve spor ekipmanlarınızı kolayca görebileceğiniz bir yerde hazırlayın. Bu basit işaretler, harekete geçmenizi kolaylaştırır.
2. Rutini Cazip Hale Getirin
Bir rutini ne kadar cazip bulursanız, uygulamaya koyma ihtimaliniz o kadar artar. Cazip olma hali kişiden kişiye ve kültürden kültüre değişse de, genellikle onay aldığımız ve saygı gördüğümüz davranışları sürdürme eğilimindeyiz.
Kendinize küçük ödüller vererek veya rutinin sonunda kendinizi iyi hissettirecek aktivitelerle ilişkilendirerek motivasyonunuzu artırabilirsiniz. Hem bireysel tatmin duygusu artar hem de toplumla ortak bir paydada buluşmanın gücünü hissedersiniz.
3. Rutini Kolaylaştırın
Rutin oluştururken insan doğasının kolaylığa meyilli olduğunu unutmamak gerek. Bir alışkanlığı otomatik hale getirebilmek, onu kaç kez gerçekleştirdiğiniz kadar, hangi sürede gerçekleştirdiğinizle de ilgilidir.
Rutinlerinizi basitleştirin. Örneğin, kitap okumak istiyorsanız yanınıza kolayca ulaşabileceğiniz bir kitap koyun; egzersiz yapmak istiyorsanız kıyafetlerinizi önceden hazırlayın. Ne kadar az engel varsa, alışkanlığı o kadar kolay sürdürebilirsiniz.
4. Rutini Tatmin Edici Hale Getirin
Bir rutinin tekrarlanma olasılığını artıran en önemli faktörlerden biri, tatmin duygusudur. Hedeflerinizin sonuçlarını hızlı bir şekilde görebilmek, rutininizi sürdürmenize yardımcı olur.
Kendinizi ödüllendirin! Küçük başarılarınızı kutlayın. Örneğin; haftada üç gün spor yaptıktan sonra sevdiğiniz bir filme gitmek gibi. Bu ödüller, olumlu alışkanlıkları pekiştirir ve motivasyonunuzu artırır. Tersi durumda, olumsuz sonuçlar davranışınızı durdurabilir, bu yüzden pozitif pekiştirme her zaman daha etkilidir.
Kaynakça
Clear, J. (2018). Atomik Alışkanlıklar (1. Baskı). Pegasus Yayınları, Bayrampaşa/İstanbul.
