Günümüzde online terapiler birçok danışan ve terapist tarafından tercih edilerek oldukça yaygınlaşmıştır. Uygulamalar yaygınlaştıkça, online terapilerin yeterince faydalı olup olmadığı konusu hem danışanlar hem de uzmanlar tarafından bir merak unsuru haline gelmiştir. Dolayısıyla online terapiler ve yüz yüze terapilerin kıyaslandığı araştırmalar da zamanla artmıştır. Bu araştırmalarda genellikle online terapiler ve yüz yüze terapilerin etki düzeyleri ile olumlu ve olumsuz yönlerinin kıyaslandığı görülmektedir. Araştırmalar gerçekleştirilirken başvurulan yöntemler arasında danışan öz-raporları, uzman değerlendirmeleri, fizyolojik ölçümler ve davranışsal gözlemler bulunmaktadır.
Ne Kadar Etkili?
Terapilerin etki düzeyleri genellikle terapi sonlandığında ya da terapi sonrası takip dönemlerinde yapılan ölçümlerle değerlendirilmektedir. Bilimsel araştırmalarla yapılmış ölçümler sonucunda; online terapiler ve yüz yüze terapilerin etki düzeyi arasında fark bulunamamıştır. Başka bir deyişle, online terapiler yüz yüze terapiler kadar etkilidir. Online terapiler; yüz yüze terapilere benzer şekilde duygular, düşünceler ve davranışlar üzerinde çalışmaya yeterince uygun olmakla birlikte özellikle bilişsel davranışçı terapilere (BDT) uyum sağlamaktadır. BDT’nin etkisi araştırıldığında, online terapilerin depresyon, panik bozukluk, travmatik stres sorunları ve anksiyete sorunları gibi birçok yakınma üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Bunların yanında psikodinamik terapiler üzerinde yapılan araştırmalarda da online terapilerin BDT’ye benzer şekilde etkili olduğu görülmüştür.
Zorlukları Var Mı?
Online terapiler, ilk uygulanmaya başlanılan dönemlerde bazı uzmanlar tarafından eleştirilmiştir. Bu eleştiriler arasında yüz yüze terapilerde kullanılan beden dili ve yüz ifadelerinin online terapilerde yeterince anlaşılamama ihtimali, gizlilik ve kimlik doğrulama gibi etik sorunlar ile teknolojiye erişim ve bağlantı sorunları gibi teknik zorluklar bulunmaktadır. Ancak zamanla profesyoneller bu yönteme adapte oldukça, teknolojik altyapılar ve etik kodlar geliştikçe bu sorunlar azalmıştır. Günümüzde online terapiler güvenli ve pratik bir şekilde yaygın olarak kullanılabilmektedir.
Her Yaş Grubuna Uygun Mu?
Online terapilerin ilk yaygınlaştığı dönemlerde yapılan araştırmalarda 19-39 yaş aralığındaki danışanların terapiden daha fazla fayda gördüğü ortaya çıkmıştır. Fakat zamanla internet kullanımı daha geniş yaş gruplarına yayıldıkça ve danışanlar bu konuda yetkinleştikçe bu fark azalmaya başlamıştır. Günümüzde daha küçük ve büyük yaşlardaki bireyler de online terapilerden faydalanabilmektedir.
Neden Tercih Ediliyor?
Danışanlar online terapiler sayesinde ulaşımın zor olabileceği konumlarda olsalar bile tercih ettikleri terapistlere kolaylıkla ulaşabilmektedir. Ayrıca günlük programları yoğun olan danışanların ulaşım süresi engeline takılmadan terapiyi programlarına dahil etmeleri de mümkün olmaktadır. Mesafe bariyerinin kalkması terapist seçimini ve terapiye erişimi kolaylaştırmakta, bu nedenle online terapiler danışanlar tarafından oldukça tercih edilmektedir. Bunun yanında online terapiler, zaman açısından da daha ulaşılabilir olduğu için birçok danışana daha uygun olmaktadır. Danışanlara daha geniş zaman aralıklarında hizmet verilebilmekte ve terapi seansları danışanların kişisel programlarına daha kolay dahil edilebilmektedir. Aynı zamanda fiziksel veya psikolojik rahatsızlıklar gibi sebeplerle evden çıkması zor olan bireyler için de terapiye erişim online terapiler ile mümkün hale gelmektedir. Son olarak, online terapilerin bir ulaşım ücreti olmadığı ve terapi ücretleri de daha düşük olabildiği için danışanların terapiye erişimi ekonomik açıdan da kolaylaşabilmektedir.
Sonuç
Online terapiler ve yüz yüze terapiler etkililik açısından kıyaslandığında her iki uygulamanın da birçok psikolojik sorun üzerinde benzer düzeyde etkiye sahip olduğu görülmüştür. Online terapiler, çeşitli terapi yaklaşımlarına ve yöntemlerine uyum sağlamaktadır. Terapinin online olması, özellikle zaman ve ulaşım açısından danışanlara kolaylıklar sağlamaktadır. İnternet kullanımının yaygın olduğu yaş aralıklarına daha uygun olsa da, zamanla internet kullanım yetkinliği arttıkça daha geniş yaş gruplarına da uygun hale gelmeye başlamıştır. Geçmişte beden dili, gizlilik ve bağlantı sorunları nedeniyle eleştirilmiş olsa da günümüzde bu sorunlar oldukça azaltılmış ve online terapiler daha kullanışlı hale gelmiştir. Sonuç olarak, online terapilerin sağladıkları kolaylıkların ve etki düzeylerinin fazla olmasının yanı sıra zamanla kullanımın kolaylaşmasıyla birlikte danışanlar ve terapistlerin sıklıkla tercih ettiği ve faydalandığı bir yöntem haline geldiği söylenebilir.
Kaynakça
- Andersson, G., & Titov, N. (2014). Advantages and limitations of Internet-based interventions for common mental disorders. World Psychiatry, 13(1), 4–11. https://doi.org/10.1002/wps.20083
- Andrews, G., Basu, A., Cuijpers, P., Craske, M. G., McEvoy, P., English, C. L., & Newby, J. M. (2018). Computer therapy for the anxiety and depression disorders is effective, acceptable and practical health care: An updated meta-analysis. Journal of Anxiety Disorders, 55, 70–78. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2018.01.001
- Barak, A., Hen, L., Boniel-Nissim, M., & Shapira, N. (2008). A comprehensive review and a meta-analysis of the effectiveness of Internet-based psychotherapeutic interventions. Journal of Technology in Human Services, 26(2–4), 109–160. https://doi.org/10.1080/15228830802094429
- Donkin, L., Christensen, H., Naismith, S. L., Neal, B., Hickie, I. B., & Glozier, N. (2011). A systematic review of the impact of adherence on the effectiveness of e-therapies. Journal of Medical Internet Research, 13(3), e52. https://doi.org/10.2196/jmir.1772
- Lindegaard, T., Berg, M., & Andersson, G. (2020). Efficacy of Internet-delivered psychodynamic therapy: Systematic review and meta-analysis. Psychodynamic Psychiatry, 48(4), 437–454. https://doi.org/10.1521/pdps.2020.48.4.437
- Luo, C., Sanger, N., Singhal, N., Pattrick, K., Shams, I., Shahid, H., Hoang, P., Schmidt, J., Lee, J., Haber, S., Puckering, M., Buchanan, N., Lee, P., Ng, K., Sun, S., Kheyson, S., Chung, D. C.-Y., Sanger, S., Thabane, L., & Samaan, Z. (2020). A comparison of electronically-delivered and face-to-face cognitive behavioural therapies in depressive disorders: A systematic review and meta-analysis. eClinicalMedicine, 24, 100442. https://doi.org/10.1016/j.eclinm.2020.100442
