Okula başlamak, çocuklar için hayatlarındaki en önemli dönüm noktalarından biridir. Bu süreç, beynin derinliklerinde başlayan kapsamlı bir yeniden yapılanmayı da beraberinde getirir. Özellikle 3-5 yaş arası çocuklarda, okula başlanan ilk 90 gün; hem duygusal hem de bilişsel gelişim açısından kritik bir dönemdir.
Çocuk okula başladığında beyninde özellikle prefrontal korteks (odaklanma, karar verme, öz denetim) ve limbik sistem (duygular, bağlanma) bölgeleri daha aktif çalışmaya başlar. Günlük rutinlerin oluşması, sosyal ilişkilerin kurulması ve bakım veren figürden geçici ayrılık süreci, beynin nöroplastisite olarak adlandırılan esneklik kapasitesini önemli ölçüde harekete geçirir.
İlk 90 Gün Neden Bu Kadar Önemli?
Beynimiz, deneyimlerle şekillenen bir organ. Çocuk okula başladığında:
-
Yeni sosyal ilişkiler (öğretmen-öğrenci, arkadaş çevresi) limbik sistemi aktive eder.
-
Yeni öğrenme biçimleri (dikkat, hafıza, problem çözme) prefrontal korteksi geliştirir.
-
Yeni rutinler (sabah kalkış, ders saatleri, teneffüs) beynin biyolojik saatini (sirkadiyen ritim) yeniden ayarlar.
Bu nedenle ilk üç ay, beynin “uyum yazılımı”nı güncellediği dönemdir.
Ebeveyn Tutumu Beyin Gelişimini Nasıl Etkiler?
Güvenli bağlanma, çocuğun beyin gelişiminin sağlıklı olmasını sağlar. Özellikle ayrılık anlarında, ebeveynin çocuğun duygularını bastırmadan kabul etmesi, duygusal kontrolü sağlayan beyin bölgelerini destekler.
➡ Destek için: Sabah vedalarını kısa, net ama sevgi dolu tutun.
Daniel Siegel’e göre, çocukların duygularını tanımasına yardımcı olmak, beynin ilkel bölümlerinden mantıksal bölümlerine geçişi kolaylaştırır.
➡ Destek için: Çocuğunuzun hissettiklerini isimlendirin, ona kelimeler verin.
Vygotsky’nin sosyal öğrenme teorisi, oyun yoluyla çevreyi keşfetmenin önemini vurgular.
➡ Destek için: Evde “okulculuk” oynayın, öğretmen-öğrenci rolleriyle yeni rutinleri birlikte canlandırın.
Beyin gelişimi, öngörülebilirliği sever; bu da rutinlerle desteklenir.
➡ Destek için: Okul öncesi sabah rutinleri oluşturun; aynı kahvaltı, aynı vedalaşma çocuğun güvenini artırır ve stresi azaltır.
Sonuç
Sonuç olarak, okulun ilk günleri çocuklar için hem duygusal hem nörolojik bir uyum sürecidir. Ebeveynin sabırlı, anlayışlı yaklaşımı ve kurduğu güvenli bağ, çocuğun hayatı ve öğrenmeyi nasıl şekillendireceğini belirler. Onların yanında olmak en büyük destek ve rehberliktir.
Okul yolculuğunuz bol keyifli, huzurlu ve sevgi dolu olsun!
