Çocukluk döneminde bireyin, cinsel istismara, fiziksel ya da duygusal ihmal ve istismara maruz kalması yetişkinlik döneminde psikolojik sorunlara yol açtığı bilinmektedir (Aydın, 2021).
Yapılan araştırmalarda da görüldüğü üzere çocukluk çağında travmaya maruz kalan bireylerde hem bilişsel hem de duygusal açıdan insanda eksiklik bırakan ve yetişkinlik adımlarında gelişirken duygu ve davranışlarında boşluklar oluştuğunun ve insan ilişkileri ve iletişiminde sorunlara yol açtığı görülmüştür. Bu durumun suç ve şiddet faktörlerine de yol açtığı bir gerçektir (Aydın, 2021).
Bireylerin suç işleme sebeplerine baktığımızda, zorbalık, okul, arkadaş ve sosyal unsurları önemli bir yerdedir. Örnek olarak sapkın davranışlarla beraber suça eğilimli arkadaş grubunda bulunması, devamsızlık davranışını da beraber getirebilir; devamsızlıkla birlikte akademik başarıda düşüklük suça sürükleyen faktörlerdendir. Akran zorbalığına maruz kalan ve suça eğilimli mahallelerde büyüyen çocuklarda da suça doğru eğilim, görülebilen başka faktörlerdir.
Yaşanan travmatik olaylar çocuğun başa çıkma mekanizmasını aktif edebilir. Çocuk, zorlandığını bilerek, çaresiz, umutsuz hisseder; stres ve kaygı faktörleri ortaya çıkar ve yaşamında bir tehlike oluşturan tecrübe olarak görür (Gülmez vd., 2024).
Çocukluk çağı travmaları, Cinsel İstismar, Fiziksel İstismar, Duygusal İstismar, Duygusal İhmal ve Fiziksel İhmal olarak beş alt başlıkta incelenir (Gülmez vd., 2024).
Cinsel İstismar:
Çocuk cinsel istismarı, fiziksel, duygusal, ahlaki, kültürel ve birçok nitelikleri olan koca bir problemdir. Cinsel istismarın dissosiyasyona da sebep olduğu gözlemlenmiştir. Dissosiyasyonu ruhsal travmaya karşı ilkel bir savunma olarak söylenebilir. İstismara eşlik eden ezici ve korkutucu duygularla beraber çocuğun kaçınmasına da olanak tanır, bozuklukla beraber çocuğun bilişsel performansında da bozukluk görülür (Aktepe, 2009).
Cinsel istismar, anksiyete, depresyon, madde bağımlılığı, intihar davranışı, borderline kişilik bozukluğu gibi birçok ruh sağlığı bozukluğuna yol açabilir. Kişilerarası ilişki kurma ve sosyal ilişkileri sürdürme yeteneği de istismardan olumsuz etkilenen niteliklerdendir. Bu kişilerin ilişki kurmaktan kaçındıkları ya da aşırı yakınlık ihtiyacı duyup fazla beklentiye girme ve kontrol edici ilişki kurdukları gözlenmektedir. Benlik saygısını da olumsuz yönde etkileyen bir durum olduğu da söylenebilir (Aktepe, 2009).
Fiziksel İstismar:
Fiziksel istismar, bireyin ruh sağlığını dağıtan ve travmatik bir yaşama sebep olan faktörlerdendir. Yalnız kalmayı tercih etme ve yalnız olmaktan güç almak, kendini yalnızlaştırarak toplumdan uzaklaştırma, depresyona girme gibi ciddi sonuçlara sebep olmaktadır (Güçlü ve Acemioğlu, 2020).
Duygusal İstismar:
Duygusal istismar, çocuğun hizmetlerine ve duygusal tamlığını ziyan eden bütün hareketler olarak tanımlanmıştır. İstismar, çocuk ya da gençlerin duygusal olarak kötüye kullanılması, toplumsal normaller ve bilimsel ölçütlere göre psikolojik açıdan zarar verici olduğu belirlenen davranışlarda bulunmaktadır (Baskak, 2023).
Duygusal İhmal:
Çocuğun gelişimi için gerekli olan ilgi, sevgi ve saygı duygularının çocuğa verilmemesi ve aktarılmamasıdır.
Fiziksel İhmal:
Çocuğun ihtiyacı olan sağlık gereksinimlerinin sağlanmaması ve evden gönderilmesi, yalnız kalması ve sağlık kontrollerinden mahrum bırakılmasıdır.
Bireylerin psikolojik sağlığına etkisi çok olan çocukluk çağı travmaları, bireylerin ruhsal ve sosyal yönden gelişmelerine yönelik koca bir engel durumu yaratmakta ve bireyler üzerinde kısa zamanlı olabileceği gibi uzun zamanda etkisini sürdüren yaşamsal durumlar olarak görülmektedir (Yılmaz ve Karaaziz, 2023).
Kısacası, kişinin erken çocukluk döneminde yaşadığı ve aldığı yaralar sosyal hayatı başta olmak üzere akademik, duygu, davranış ve cinsel olarak da birçok olumsuz durumla etkilemektedir. Çocukluk çağında yaşanılan travmalar, yetişkinlik dönemini biçimlendirmede güçlü bir öneme sahiptir.
Kaynakça
Aktepe, E. (2009). Çocukluk çağı cinsel istismarı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 1(2), 95-119.
Aydın, B. N. (2021). Çocukluk Çağı Travmalarının Suç ve Şiddetle İlişkisi. 3. TURAZ Adli Bilimler, Adli Tıp ve Patoloji Kongresi.
Baskak, İ. (2023). Çocuğa yönelik duygusal istismar. Uluslararası Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 3(1), 61-72.
Güçlü, D. M., & Acemioğlu, R. (2020). ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE YAŞANAN FİZİKSEL İSTİSMAR: NİTEL BİR ÇALIŞMA. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 4(4), 97-111.
Gülmez, Ş. Z., Demirden, A., & Durak, M. (2024). Çocukluk Çağı Travmaları ve Adil Dünya İnancı ile Çocuklarda Mükerrer Suça Sürüklenme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Erzurum İl Örneği. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 61-74.
Yılmaz, Ş. N., & Karaaziz, M. (2023). Şiddet ve saldırgan davranışta çocukluk çağı travmalarının rolü. MEYAD Akademi, 4(1), 80-94.
