Benlik saygısı, bir çocuğun kendisini nasıl gördüğü ve diğer insanlarla olan ilişkilerini nasıl kurduğu konusunda kritik bir rol oynar. Çocuğunuzun neden kendini beğenmediğini ve anlamlı ilişkiler kurmada zorlandığını merak ediyorsanız doğru yerdesiniz. Benlik oluşumu doğumla başlar ve yaşamın ilk yıllarında ebeveynlerin tutumu, çocuğun kendini tanımlama biçimini belirler.
Ebeveynler İçin Benlik Saygısı Soruları
Ebeveynlerin, benlik saygısı ve kişisel gelişim üzerine sorması gereken bazı sorular şunlardır:
- Ben kimim? Kendimi nasıl tanımlıyorum? (Dengesiz, yakışıklı, çekici, yetenekli, hevesli, güzel, akıllı vb.)
- Toplumsal statümden memnun muyum?
- Hangi konularda iyi olduğumu düşünüyorum?
- Değer yargılarım ve kişilik özelliklerime uygun bir yaşam sürüyor muyum?
Özetle, benlik saygısı, bireyin kendi hakkındaki görüşlerini kapsar. Gerçek benlik, bireyin kendi potansiyelini fark etmesidir. Ben kimim? Ben neyim? Ben ne yapabilirim? sorularına verilen yanıtlar, gerçek benliği dışa vurur. İdeal benlik ise hayatınızdan ve kendinizden beklediklerinizdir. Benim için neler değerlidir? Hayatımda neler olsaydı mutlu olurdum? soruları ise ideal benliğin göstergeleridir.
Düşük Benlik Saygısına Sahip Çocuk
Düşük benlik saygısına sahip çocuklar genellikle şu özelliklere sahiptir:
- Başarısız olacağını düşündüğü için sorumluluk almaktan kaçınır.
- Oyun oynarken ve sorumluluklarını yerine getirirken çabuk sıkılır.
- Başarısız olacağını düşündüğünde dış etkenlere mazeretler uydurur ve doğruyu söylemekte zorlanır.
- Derslerde başarıyı yakalamakta zorlanır ve sosyal aktivitelere katılmak istemez.
- Övgüleri kabul etmekte ve eleştirilere tepki vermekte zorlanır.
- Akranlarının kendisi hakkındaki düşüncelerini çok önemser ve kararsızlık hissi yaşar.
- Kendisini eleştirir ve beğenmez. Örneğin, “Herkes benden daha güzel ve başarılı” veya “Kimse benimle oynamak istemiyor” gibi düşüncelere sahip olabilir.
Yüksek Benlik Saygısına Sahip Çocuk
Yüksek benlik saygısına sahip çocuklar ise şu özelliklere sahiptir:
- Hislerini ve düşüncelerini rahatlıkla ifade edebilir. Psikolojik sağlamlık geliştirmiştir.
- Kişisel istekleri ve fikirleri vardır.
- Fiziksel görünümü konusunda rahattır.
- Derslere katılımı, sportif faaliyetleri ve akran ilişkileri gibi etkinliklerde kişisel farklılıkları kabul eder.
- Şüphe, korku ve problemlerle baş edebilir.
Çocuklarda Benlik Saygısını Geliştirmek İçin Tavsiyeler
Çocuklarda benlik saygısını geliştirmek için bazı öneriler şunlardır:
- Her halinin sevilmeyi hak ettiğini hissettirin ve güven duygusu verin.
- Aidiyet çalışmaları yapın ve anlamlı ilişkiler kurmasına yardımcı olun.
- Çocuğunuza hedef oluşturması konusunda yardımcı olun. Olumsuz yanları olduğu kadar iyi olduğu konularda da gelişimini destekleyin ve bu yanlarını kabul etmesini öğretin.
- Ona saygı duyduğunuzu ve güvendiğinizi hissettirin.
- Tek başına tercihler yapmasına fırsat tanıyın. Bu, sorumluluk duygusunun gelişmesine katkı sağlar.
- Grup aktivitelerine yönlendirin ve bu aktivitelerin en az üç ay süreyle devam etmesi konusunda kararlı olun. Bir davranışın kazanılması ortalama üç ay sürebilir.
- Başarısız olduğu durumlarda kişisel eleştirilerden kaçının. Herkesin zaman zaman başarısız olabileceğini ve önemli olanın denemek olduğunu öğretin.
- Çocuğunuzla kaliteli zaman geçirin. On dakika bile, verimsiz bir saatten daha değerlidir.
- Mükemmel bir çocuk değil, problem çözme becerisi olan bir çocuk yetiştirmeye odaklanın.
- Cezalar yerine pozitif disiplin yöntemlerini uygulayın. Sınırlar konusunda kararlı olun.
Sonuç: Sağlıklı Benlik Saygısı ve Huzurlu Bir Yaşam
Sağlıklı bir beden ve zihin için ideal benlik ile yaşantınızın uyumlu olması önemlidir. Benlik algınıza ve ideallerinizeuygun yaşamak, huzuru ve sağlığı beraberinde getirir. Çocuğunuzun benlik saygısını desteklemek, ona güçlü bir temel kazandırır ve hayatının ilerleyen yıllarında da daha sağlam bir karakter inşa etmesine yardımcı olur.
