Aldatma, partnerlerden birinin ilişki dışında romantik ya da cinsel olarak başka birine bağlılık göstermesidir (Blow, A. J. & Hartnett, K., 2005).
Aldatma Türleri Nelerdir?
Fiziksel aldatma: Aldatma denilince akla gelen ilk türdür. Kişinin partneri dışında başka bir kişiyle yaşadığı cinsel birliktelik bu gruba girer.
Duygusal aldatma: Kişinin ilişkisi dışındaki biriyle romantik anlamda yakınlaşması ve derin duygusal bağ kurmasıdır.
Sanal aldatma: Sosyal medya üzerinden yürütülen gizli yazışmalar ve flörtöz mesajlar çevrimiçi aldatma belirtileridir. (Glass, S. P. & Wright, T. L., 1992)
Hangi Belirtilere Dikkat Etmeliyiz?
Aldatma belirtileri pek çok biçimde ortaya çıkabilir, ancak tek bir belirti üzerinden aldatma sonucuna varmak doğru değildir. Öncelikle doğru gözlem yapılmalı ve açık iletişim kurulmalıdır. En çok öne çıkan belirtiler ise şunlardır: gizlilikte artış, basit sorulara bile savunmacı cevaplar verme, telefonla daha sık zaman geçirme, fiziksel ya da duygusal yakınlıkta azalma (Shackelford, T. K. & Buss, D. M., 1997).
Aldatma Nedenleri
Partner tarafından yalnız bırakılma ya da ihmal edilmiş hissetme
Bağlanma sorunları yaşama
Partnere duyulan kızgınlık ile fevri hareket etme
İntikam alma isteği
Monotonluktan sıkılma / değişim ihtiyacı duyma
İlişkide duygusal ya da fiziksel ihtiyaçların karşılanmaması
Çatışmadan kaçınma
Yakınlık kurmaktan çekinme
Özgüven sorunları yaşama
Narsistik eğilimler gösterme
(Allen, E. S. & Atkins, D. C., 2005)
Bağlanma Kuramının Etkileri Nelerdir?
Farklı bağlanma stilleri, bireylerin aldatma davranışını farklı motivasyonlarla sergilemesine neden olabilir.
Güvenli Bağlanma
Güvenli bağlanma stiline sahip kişiler, genellikle ilişkilerinde açık iletişim kurma eğilimindedir. Duygusal ihtiyaçlarını partnerleriyle paylaşabildikleri için dışarıdan gelecek bir onaya daha az ihtiyaç duyarlar. Araştırmalara göre, güvenli bağlanan kişilerde aldatma oranları düşüktür. Ayrıca, aldatılma deneyimi yaşadıklarında toparlanma kapasiteleri yüksektir; çünkü güvenli bağlanma, ilişkisel zorluklarla baş etmede koruyucu bir rol üstlenir (Mikulincer & Shaver, 2007).
Kaygılı Bağlanma
Kaygılı bağlanan kişiler, terk edilme ve reddedilme korkusu ile yaşar. Bu korku ve beraberinde gelen onay ihtiyacı, onların bazen duygusal veya fiziksel yakınlığı ilişki dışında aramalarına sebep olabilir. Bu nedenle, kaygılı bağlanan kişiler hem aldatma hem de aldatılma açısından riskli gruptadır (DeWall et al., 2011).
Kaçıngan Bağlanma
Kaçıngan bağlananlar, yakınlık kurmaktan rahatsızlık duyar ve özgürlüklerine çok önem verirler. Partneriyle duygusal olarak mesafeli oldukları için fiziksel veya duygusal ihtiyaçlarını ilişki dışında karşılayabilirler. Aldatma, onlar için çoğu zaman bağımsızlıklarını koruma stratejisi hâline gelebilir (Birnbaum, 2010).
Dağınık Bağlanma
Dağınık bağlanmaya sahip kişiler, hem yakınlık kurmak ister hem de reddedilme korkusu yaşar. Bu çelişkili istekler, onları hem yakınlık arayışına hem de ondan kaçınmaya iterek tutarsız davranışlara yol açabilir; aldatma ise bu içsel çatışmanın dışa vurumu olarak görülebilir (Lyons-Ruth & Jacobvitz, 2008).
Bağlanma stilleri sadece aldatma eğilimlerini değil, aldatılma deneyiminin nasıl yaşandığını da şekillendirir:
Güvenli bağlanan kişiler, aldatma sonrasında daha sağlıklı baş etme mekanizmaları gösterebilir.
Kaygılı bağlanan kişiler, değersizlik, terk edilme ve travma ile mücadele eder.
Kaçıngan bağlananlar, daha mesafeli yaklaşabilir ve aldatmayı normalleştirebilir.
Dağınık bağlanmaya sahip kişiler, hem yakınlık ihtiyacı hem de reddedilme korkusunu aynı anda yaşadıkları için yoğun bir iç çatışma hissedebilir. Bu nedenle, aldatılma deneyimleri diğer bağlanma stillerine kıyasla daha travmatik ve karmaşık olabilir.
(Lyons-Ruth & Jacobvitz, 2008; DeWall et al., 2011)
Aldatmanın Ardından
Açık iletişim: İlk aşamada karşılıklı duyguları paylaşmak ve aldatmanın nedenlerini anlamaya çalışmak gereklidir. Barışma söz konusu olmasa bile, soru işaretlerinin giderilmesi aldatılan kişinin psikolojisi için büyük önem taşır.
Çift terapisi: İlişkinin gidişatını belirlemeden önce bu alanda uzmanlaşmış bir çift terapistinden yardım alınabilir. Bu seanslar, ilişkinin devam etme ya da sonlanma noktasında çiftlere içgörü kazandırabilir.
Kaynakça
Allen, E. S., & Atkins, D. C. (2005). Women’s infidelity and its association with relationship quality and psychological distress. Journal of Family Psychology, 19(1), 1–10.
Birnbaum, G. E. (2010). Attachment orientations, sexual functioning, and relationship satisfaction in a community sample of women. Journal of Social and Personal Relationships, 27(5), 735–757.
Blow, A. J., & Hartnett, K. (2005). Infidelity in committed relationships II: A substantive review. Journal of Marital and Family Therapy, 31(2), 217–233.
Buunk, B. P., Park, J. H., Zurriaga, R., Klavina, L., & Massar, K. (2018). Sexual jealousy across cultures: The role of mate preferences and relationship norms. Evolutionary Behavioral Sciences, 12(4), 292–307.
DeWall, C. N., Lambert, N. M., Slotter, E. B., Pond, R. S., & Finkel, E. J. (2011). Attachment and infidelity: A test of mediating mechanisms. Journal of Social and Personal Relationships, 28(4), 407–428.
Glass, S. P., & Wright, T. L. (1992). Justifications for extramarital relationships: The association between attitudes, behaviors, and gender. Journal of Sex Research, 29(3), 361–387.
Lyons-Ruth, K., & Jacobvitz, D. (2008). Attachment disorganization: Genetic factors, parenting contexts, and developmental transformation from infancy to adulthood. In J. Cassidy & P. R. Shaver (Eds.), Handbook of attachment: Theory, research, and clinical applications (2nd ed., pp. 666–697). Guilford Press.
Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2007). Attachment in adulthood: Structure, dynamics, and change. Guilford Press.
Shackelford, T. K., & Buss, D. M. (1997). Susceptibility to infidelity in the first year of marriage. Journal of Research in Personality, 31(2), 193–221.
