Covid-19 Pandemisi, tüm dünyada birçok zorlukla karşılaşmamıza neden oldu. Bu süreç, belirsizlik, sosyal izolasyon, ekonomik sıkıntılar gibi faktörler nedeniyle bireylerin kaygı düzeyini önemli ölçüde artırdı. Ancak bu zorlu dönemi yalnızca olumsuz açıdan değerlendirmek doğru olmaz; aynı zamanda bazı olumlu gelişmeler de gözlemlenmiştir. Aile içi etkileşim ve kişisel içsel farkındalık bu dönemde artmış olsa da, stres, kaygı ve depresyon gibi duygusal sorunlarda daha belirgin hale gelmiştir. Bu yazıda, pandemi sürecinde yaşanan ana zorluklar ve iyileşme stratejileri üzerine yapılan güncel araştırmalara değinilecektir.
Pandemi Sonrası Psikolojik Sorunların Nedenleri
Pandemi süreci, bireylerin günlük rutinlerini değiştirmiş ve toplumsal yapıyı yeniden şekillendirmiştir. Bu dönemde yaşanan belli başlı sorunlar şunlardır:
-
Sosyal İzolasyon: Pandeminin en belirgin etkilerinden biri sosyal mesafe uygulamalarıydı. İnsanlar evde kalarak sevdikleriyle veya arkadaşlarıyla fiziksel bağlarını koparmak zorunda kaldılar. Bu durum yalnız yaşayan bireylerde depresyon ve yalnızlık duygularını artırmıştır. Sosyal izolasyon sadece ruh sağlığını değil, fiziksel sağlığı da olumsuz etkilemiştir (Holt-Lunstad, 2020).
-
Belirsizlik ve Kontrol Kaybı: Pandeminin başlangıcında, virüsün ne zaman sonlanacağı, gelecekte neler olacağı konusunda belirsizlikler baş göstermiştir. Bireyler, sağlık riskleri, ölüm korkusu ve ekonomik kaygılarla baş etmek zorunda kaldılar. Yapılan araştırmalar belirsizliğin psikolojik strese neden olduğunu göstermektedir (Goyal et al., 2022).
-
Sağlık Kaygıları: Pandeminin yol açtığı sağlık kaygıları, ölüm korkusu ve sevdiklerini kaybetme endişesi gibi duygusal bozukluklarına yol açmıştır. Wang ve arkadaşları (2021) sağlık kaygılarının pandeminin başlangıcında psikolojik iyilik halini ciddi şekilde düşürdüğünü belirtmiştir.
-
Ekonomik Zorluklar: Pandemi sırasında birçok işyeri kapanmış ve çok sayıda insan işini kaybetmiştir. Bu ekonomik belirsizlikler, depresyon ve anksiyete gibi psikolojik sorunları artırmıştır.
Psikolojik İyileşme Stratejileri
Pandemi sonrası iyileşme süreci, zamanın etkisiyle beraber, bireylerin travmatik deneyimlere karşı dayanıklılığını artırmayı gerektirir. Psikolojik iyileşme için uygulanabilecek bazı stratejiler şunlardır:
-
Bilişsel Esneklik ve Öz Duyarlılık: Bilişsel esneklik, bireylerin olumsuz olaylarla başa çıkarken daha esnek düşünce kalıpları benimsemelerini sağlar. Öz duyarlılık ise bireyin kendisine karşı şefkatli ve anlayışlıolmasını sağlar. Yapılan araştırmalar, öz duyarlılığın psikolojik iyileşmeyi hızlandırdığını ortaya koymuştur. Bireylerin yaşadıkları olumsuz duyguları kabul etmeleri ve kendilerine nazik olmaları, iyileşme sürecindeönemlidir.
-
Travma Sonrası Büyüme: Pandemi gibi travmatik deneyimler, bazen kişisel gelişim için fırsatlar yaratabilir. Tedeschi ve Calhoun (2004), travma sonrası büyümenin beş boyutuna dikkat çekmiştir: güçlü kişilerarası iletişim, yeni olasılıkların farkına varma, içsel gücü keşfetme, yaşamı daha derinden takdir etme ve varoluşsal değişim yaşama.
-
Sosyal Destek ve Bağlılık: İnsanlar sosyal varlıklardır ve zor dönemlerde birbirlerine yakınlık duyduklarında bu, iyileşme sürecine büyük katkı sağlar. Sosyal destek, bireylerin stresle başa çıkmalarına yardımcı olur. Sosyal bağlar kurmak, yalnızlık hissini azaltarak psikolojik iyileşmeyi hızlandırabilir. Pandemi sonrası yakınlarla iletişim artırmak, destek gruplarına katılmak, gönüllü çalışmalara katılmak gibi sosyal etkileşimlere önem verilmelidir.
-
Fiziksel Aktivitenin Ruh Sağlığına Katkısı: Düzenli fiziksel aktiviteler, ruh sağlığını iyileştirmeye yardımcı olur. Egzersiz, vücutta endorfin salgılar, bu da mutluluk ve iyilik hali sağlar. Pandemi sonrası psikolojik iyileşmeyi desteklemek için yürüyüşler, yoga, meditasyon gibi aktiviteler önerilmektedir.
-
Profesyonel Psikolojik Destek: Bazen iyileşme süreci kendi başına yeterli olmayabilir. Bu durumda profesyonelbir terapistten destek almak, bireylerin psikolojik iyileşme sürecini hızlandırabilir. Terapiler, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), depresyon ve kaygı gibi durumların tedavisinde etkili olabilir.
Sonuç
Pandemi sonrası psikolojik iyileşme, bireylerin duygusal ve zihinsel dayanıklılıklarını yeniden inşa etmelerini gerektiren çok yönlü bir süreçtir. Bilişsel esneklik, travma sonrası büyüme, sosyal destek ve fiziksel aktivite gibi stratejiler, bu iyileşme sürecinde önemli rol oynar. Bu sürecin zaman alacağı unutulmamalıdır ve her bireyin iyileşme yolculuğu farklı olacaktır. Pandemiden sonra, bireylerin kendilerine karşı nazik olmaları, destek aramaktan çekinmemeleri ve yaşadıkları zorluklardan güçlenerek çıkabileceklerine dair inançlarını sürdürmeleri, iyileşme sürecinde atılacak en önemli adımlardır.
