Özgül Öğrenme Güçlüğü Nedir?
Özgül öğrenme güçlüğü veya özel öğrenme güçlüğü zekası normal ya da normalin üstünde olan çocuklarda görülen bazı alanlarda yaşanan öğrenme sorunlarını içeren bir nörogelişimsel bozukluktur ve aynı zamanda bir farklılıktır. Özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar; okuma, yazma veya matematik gibi alanlarda öğrenme zorluğu yaşarlar. Özgül öğrenme güçlüğüne sahip olan çocuklar bu alanların hepsinde zorluk yaşamak zorunda değildir. Bazı çocuklar yalnızca okuma ve yazmada zorluk yaşarken bazı çocuklar ise yalnızca matematik alanında zorluk yaşayabilir. Aynı zamanda, aynı çocuk bu alanların tümünde de öğrenme güçlüğü yaşayabilir.
Özgül öğrenme güçlüğü’nün sebebi tam olarak bilinmemektedir. Öne sürülen olası sebeplerden biri genetik etkenlerdir. Diğer bir sebep olabilecek etken ise çevresel faktörlerdir. Aynı zamanda, ÖÖG’nin ne kadar yaygın olduğu da tam olarak bilinmemektedir. Özgül öğrenme güçlüğü’nün yanında dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu da görülebilir. Dahası, bu iki farklı tanı birbirine karışabilir. Çocuğun öğrenmede güçlük yaşaması dikkat eksikliği olarak varsayılabilir hatta göz ardı edilebilir. Yanlış tanılama veya yanlış varsayımlar olmaması için çocukların kesinlikle bir psikiyatriste götürülmesi gerekmektedir.
Diskalkuli, Disgrafi ve Disleksi Nedir?
Diskalkuli, disgrafi ve disleksi, özgül öğrenme güçlüğü’nün alt başlıklarındandır. Bunlar, çeşitli alanlardaki öğrenme zorluklarına verilen isimlerdir. Diskalkuli, matematik güçlüğü olarak bilinir. Diskalkuliye sahip çocuklar çok iyi okuma ve yazma becerilerine sahip olabilirken matematiksel işlemlerde zorluk yaşayabilirler. Disgrafi ise, yazılı anlatım güçlüğüdür. Disgrafisi olan çocuklar ise başta el yazısı olmak üzere tutarlı bir yazı stiline sahip değillerdir. Özetle, yazı yazarken zorluk yaşarlar. Bazı harfleri yazmayı unutabilirler veya yazı yazarken harflerin sırasını karıştırabilirler. Disleksi ise bu alt başlıklar arasından en çok bilinenidir. Okuma güçlüğü olarak bilinir. Bu çocuklar ise okuma yaparken zorluk çekerler. Genellikle p ve b gibi birbirlerine benzeyen harfleri karıştırırlar. Bunların yanında, bu alt başlıkların dışında da çeşitli öğrenme güçlükleri bulunmaktadır.
Normal Zeka, Farklı Öğrenme: Tanı ve Sonrası
Özgül öğrenme güçlüğü yaşadığından şüphelenilen çocukların bir psikiyatriste görünmesi gerekir. Psikiyatristler yaptıkları çeşitli testler ve tetkikler sonrasında DSM-5 tanı kriterlerini de göz önünde bulundurarak uygun tanıyı koyabilirler. Çocuklara uygun tanının koyulması, onların eğitim hayatlarında ihtiyaç duydukları özel eğitimi almaları için en önemli basamaklardan biridir. Doğru tanı beraberinde doğru süreci de getirir. Çocuğun öğretmeni bilgilendirilir ve ona uygun olabilecek yollar belirlenir. Bunun yanında, ÖÖG’li çocuklar özel eğitim merkezine gitmeye başlayabilir. Özel eğitim merkezinde çocuklar, çocuklara özel olarak hazırlanmış eğitim planları dahilinde eğitim görürler. Böylece, eğitim süreçleri farklı yöntemler ve farklı yollarla da şekillenebilir. Kendi okullarında ise, öğretmenlerinin ve okul idaresinin uygun görüp görmemesine bağlı olarak “kaynaştırma” programına da alınabilirler.
Tanı sonrasında özel eğitim merkezine gitmeye başlayan çocuklar için veya tanı aldığını bilen ama ne anlama geldiğini anlamlandıramayan çocuklar için onlara durumun en doğru şekilde açıklanması çocukların mental sağlığının bozulmaması için iyi bir seçenek olabilir. Bu açıklama için ebeveynler; öğretmenlerden, psikologlardan veya pedagoglardan yardım alabilir. Çocuğun; onda bir sorun olmadığını, yalnızca daha farklı bir şekilde öğrendiğini bilmesi, çocuğun kafasındaki soru işaretlerini azaltarak eğitim süresince çocuğa gönül rahatlığı sağlayarak bu sürece yardımcı olabilir.
Sosyal Dışlanma: Akran Zorbalığı
Her birey birbirinden farklı doğar ve doğal olarak her bireyin öğrenme şekli de birbirinden farklıdır. Özgül öğrenme güçlüğü yaşayan bireyler, diğer çocuklardan daha az akıllı veya daha az becerikli değillerdir. Yalnızca, daha farklı öğrenme biçimleri vardır. Fakat, bu durumu daha küçük çocuklar anlamlandıramayabilir, ÖÖG’ye sahip olan arkadaşlarını zorbalayabilir ve kendilerinden uzaklaştırabilirler. Bunu kimi zaman direkt olarak ÖÖG’li çocukların yüzüne söyleyip dalga geçerek veya onu sosyal ortamlarının dışında tutarak yapabilirler. Bu sebeplerden ötürü, özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar çekingen olabilir ve sessizleşerek kendilerini kapatabilir. Bu ve benzeri bir durum yaşandığında, ebeveynler sınıf öğretmenlerine başvurarak durumdan öğretmeni haberdar edebilirler. Aynı zamanda, bir pedagoga veya psikoloğa başvurarak çocuklarının ruhsal durumlarını da destekleyebilirler. Böylelikle, ebeveynler de çocuklarına nasıl yaklaşmaları gerektiği hakkında daha detaylı bilgi sahibi olabilirler. Bu süreçte de ailenin ve öğretmenin iş birliği yapması büyük önem arz edebilir.
Eksiklik Değil Farklılık!
Özgül öğrenme güçlüğü yaşayan bireylerin akranlarından zekasal olarak hiçbir farklarının olmadığı hatta bazı durumlarda daha zeki oldukları unutulmamalıdır. Bu farklılığa sahip olan bireylerin yalnızca alışılagelmiş yöntemlerin dışında öğrenme yöntemleri ile öğrenmelerini tamamladığı ve bunun bir eksiklik olmadığı bilinmelidir. Doğru ve sabırla yönetilen bir eğitim süreci sonucunda ÖÖG’li çocuklar öğrenmelerini tamamlayabilir ve akranlarıyla aynı eğitim düzeyine sahip olabilirler. Önemli olan, bu çocukların sosyal ortamlarından dışlanmamalarını sağlamak ve onların ihtiyacı olan özel eğitimlere engel olmamak ve destek olmaktır.
Kaynaklar:
Aksoy, Ş. G. (2019). Specific learning Disorder -A life long difficulty. İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Tıp Dergisi. https://doi.org/10.5222/iksstd.2019.88609
Asfuroğlu, B. Ö., & Fidan, S. T. (2016). ÖZGÜL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ / SPESIFIC LEARNING DISORDERS. OSMANGAZİ JOURNAL OF MEDICINE, 38(0). https://doi.org/10.20515/otd.17402
Çelik, C., Erden, G., Özmen, S. ve Tural Hesapçıoğlu, S. (2018). Okuma becerisi ve Özgül Öğrenme Güçlüğü belirtilerinin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunda değerlendirilmesi. Klinik Psikoloji Dergisi, 2(2), 65-76.
Dadandı, P. U., & Şahin, M. (2018). Özgül Öğrenme Güçlüğü Tanısı Olan ve Normal Gelişim Gösteren Çocukların Benlik Kavramları, Öz-Yeterlik İnançları ve Sosyal Becerilerinin Karşılaştırılması. İlköğretim Online, 532–545. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.418895
Karaca, O., Tirit Karaca, & Çınar, S. N. (2024). Öğrenme Güçlüğü Disleksi – Dikkat Eksikliği. Psikonet Yayıncılık ve Eğitim AŞ.
