Bir ilişkiyi başlatmak kolay; peki ya sürdürmek?
Hepimizin aşkla başladığı ama zamanla içinden çıkamadığı ilişki döngüleri var. Kimi zaman bir bakmışız aynı evin içinde yabancılaşmış, kimi zaman da çok sevdiğimiz birinin karşısında duyulmamış, anlaşılmamış hissediyoruz. Oysa araştırmalar bize şunu söylüyor: Sağlıklı ilişkiler kendiliğinden değil, emekle olur. Ve bu emek, büyük jestlerden çok, günlük alışkanlıklarda gizlidir.
Bu yazıda, bilimsel çalışmalara dayanan ama uygulaması oldukça basit 5 ilişki pratiğini ele alacağız. Bunlar, ‘bozulmuş’ ilişkileri tamir etmeye değil; var olan bir bağı daha derin, daha sağlıklı ve daha canlı tutmaya yardımcı olur.
1. ‘Haftalık Biz Toplantısı’: Sessizliği Sözle Doldurmak
Partnerinizle haftada bir kez, sadece size ait bir zaman dilimi yaratmak. Ne kavga etmek için ne de hesap sormak için… Sadece konuşmak için. Dinlemek için.
Bu toplantılarda şu sorularla yola çıkılabilir:
— Bu hafta seni ne mutlu etti?
— İçimde kalmış bir şey var mı?
— Senden neye ihtiyacım var?
Bu tip düzenli check-in’ler, çiftlerin birbirine karşı daha açık, şefkatli ve duyarlı olmasını sağlıyor. Dr. John Gottman’a göre bu tarz uygulamalar, duygusal yakınlığın temel yapı taşlarından biri (Gottman & Silver, 2015).
2. ‘Günlük 5 Dakika’: Küçük Anların Büyük Bağı
Birlikte kahve içmek. 5 dakika sarılmak. Göz göze sessizce durmak. Her gün yalnızca 5 dakika, ama gerçekten orada olarak…
Gün içinde yaşanan stres, telaş ve dikkat dağınıklığı arasında, bu küçük bağ kurma anları ilişkinin “şarj kablosu” gibi çalışır. Psikolog C. Finkenauer’e göre bu kısa ama tekrarlanan temaslar, ilişki doyumunu artırıyor (Finkenauer & Hazam, 2000).
3. ‘Seni Fark Ettim’: Takdir ve Minnettarlık Alıştırması
‘Teşekkür ederim’ cümlesi, çoğu zaman gereksiz gibi görülür uzun ilişkilerde. Oysa fark edilmek, takdir edilmek, insanı ilişkide yeniden var eder.
Bu uygulamada amaç, haftada birkaç kez küçük şeyleri bile söylemek:
— “Bulaşıkları yıkadığını fark ettim, teşekkür ederim.”
— “Dün konuşurken beni gerçekten dinlediğini hissettim.”
Minnettarlık, ilişkide hem duygusal hem davranışsal bağlılığı artırıyor. Özellikle ‘beni görmüyor’ hissi yaşayan çiftler için birebir (Algoe, 2012).
4. ‘Senin Haritanda Kaybolmak’: Duygusal Haritalar
Partnerinizin şu sıralar neye kafayı taktığını, kimi özlediğini, neyin onu kaygılandırdığını gerçekten biliyor musunuz?
Gottman’ın ‘duygusal harita’ dediği şey, bir nevi birbirinin iç dünyasını güncel tutmak.
— “En çok kimi özlüyorsun bu aralar?”
— “Şu aralar seni en çok yoran ne?”
— “Kendini nerede yalnız hissediyorsun?”
Bu haritalar sayesinde çiftler, kriz anlarında bile birbirine dönüş yolunu kolayca bulabiliyor (Gottman & Silver, 2015).
5. ‘Birlikte Hayal Kurmak’: Ortak Gelecek Tasarımı
Birlikte hayal kurmak, bir plan yapmaktan farklıdır. O hayalin içinde olmanın heyecanı, ortak bir ‘biz’ alanı yaratır.
İster birlikte yaşamak, ister İtalya’ya gitmek, ister bir evcil hayvan almak olsun… Konu ne olursa olsun, geleceği birlikte kurmak ilişkinin bağlarını güçlendiriyor. İlişki doyumunu artıran unsurlar arasında ‘shared meaning’, yani ortak anlam yaratımı ilk sıralarda yer alıyor (Markman, Stanley & Blumberg, 2010).
Sonuç: İlişkiyi Kurtarmak Değil, Onarmadan Yaşatmak
Çoğu çift, ilişki “kötüye gittikten sonra” çözüm arıyor. Oysa bu uygulamalar birer kriz anı panzehiri değil, kriz öncesi bağ güçlendiriciler.
İlişkinin günlük bakımına gösterilen özen, uzun vadede sevgiyi sürdürülebilir kılar. Çünkü güçlü ilişkiler, sadece büyük sevgilere değil; küçük ama tekrarlanan özenlere dayanır.
Kaynakça
Algoe, S. B. (2012). Find, remind, and bind: The functions of gratitude in everyday relationships. Social and Personality Psychology Compass, 6(6), 455-469.
Finkenauer, C., & Hazam, W. (2000). Disclosure and relationship satisfaction. Journal of Social and Clinical Psychology, 19(3), 341–370.
Gottman, J. M., & Silver, N. (2015). The Seven Principles for Making Marriage Work. Harmony Books.
Markman, H. J., Stanley, S. M., & Blumberg, S. L. (2010). Fighting for Your Marriage. Jossey-Bass.
Robles, T. F., & Kiecolt-Glaser, J. K. (2003). The physiology of marriage: pathways to health. Physiology & Behavior, 79(3), 409–416.
