Dijital Kıskançlık: Sosyal Medyanın İlişkilere Etkisi
Gece yarısı telefonuna bir mesaj geliyor… Sevgilinin başka biriyle fotoğraf beğendiğini görüyorsun. İçinde bir şey hareket ediyor. Bu sadece bir beğeni mi yoksa daha fazlası mı? Parmakların otomatik olarak ekranı kaydırıyor. Takip ettiği kişileri gözden geçiriyorsun, yorumları kontrol ediyorsun. Belki de bilmeden kendini dijital bir dedektif gibi hissediyorsun.
Dijital kıskançlık, günümüz ilişkilerinin en büyük testlerinden biri oldu. Önceden kıskançlık, fiziksel yerlerde olan durumlarla sınırlıydı ama şimdi 24 saat açık bir pencere gibi sosyal medya hayatımızda var. Peki ya sürekli partnerinin sosyal medya hareketlerini takip etmek ilişkilere nasıl etki ediyor?
Sosyal Medyada Kıskançlık: Neden Bu Kadar Yaygın?
Dijital kıskançlık, gerçekte insan beyninin zamanla geliştirdiği bir sistemin bugünkü hayatta yansımasıdır. Kıskanmak ve çiftler arasında bağlılığı korumak, içgüdüsel olarak meydana gelir. Sosyal medya, bu içgüdüyü sıkça harekete geçiren bir yer sunar (Buss, 2000).
Son zamanlarda yapılan bir inceleme, çiftlerin %60’ının eşlerinin sosyal medya etkileşimlerinden rahatsız olduğunu göstermiştir. Özellikle Instagram ve TikTok gibi yerlerde, beğeniler, yorumlar ve mesajlar, insanların kıskançlık hislerini tetikleyerek ilişki dinamiklerini değiştirmektedir.
Bir başka çalışma, partnerlerinin sosyal medya etkinliklerini sıkça kontrol eden kişilerin ilişkilerinde daha fazla güvensizlik ve çatışma yaşadığını göstermiştir (Elphinston & Noller, 2011). Peki, dijital kıskançlık nasıl ortaya çıkıyor ve neden bazı ilişkilerde daha yıkıcı olabiliyor?
Dijital Kıskançlık Nasıl Ortaya Çıkıyor?
Dijital kıskançlığın üç ana sebebi vardır:
- Sürekli Erişilebilirlik
Geçmişte insanlar başkalarının mahremiyetine bu kadar kolay erişemezken, günümüzde sosyal medya aracılığıyla kimin nerede olduğunu, ne yaptığını, kiminle iletişim halinde olduğunu görmek kolaydır (Fox & Moreland, 2015). - Algılanan Tehdit
Bir partner bir fotoğrafı beğendiğinde veya birine yorum yaptığında, bu eylemin anlamı hakkında farklı yorumlar yapılabilir. Basit bir etkileşim bazen büyük bir tehdit olarak algılanabilir (Dainton & Aylor, 2001). - Karşılaştırma Tuzağı
Sosyal medya, mükemmel ilişkilerin ve idealize edilmiş vücut imajlarının sergilendiği bir platformdur. İlişkini başkalarının ‘mükemmel’ hayatlarıyla karşılaştırmak, tatminsizlik hissini artırabilir (Haferkamp & Kramer, 2011).
Bu etkenler, partnerler arasındaki güveni zedeleyerek dijital kıskançlıkların patolojik bir hal almasına yol açabiliyor.
Gerçek Hayattan Örnek: Funda ve Yalçın’ın Hikâyesi
Funda ve Yalçın iki yıldır birlikte olan bir çiftti. Başlangıçta ilişkileri oldukça sağlıklıydı ancak Funda’nın sosyal medya paylaşımlarına gelen yorumlar Yalçın’ı rahatsız etmeye başladı. Yalçın, Funda’nın hâlâ eski sevgilisini takip ettiğini fark etti ve kıskançlık hissetmeye başladı.
Yalçın ilk başlarda pek umursamasa da zamanla Funda’nın kimleri takip ettiğini, fotoğraflarına kimlerin yorum yaptığını kontrol etmeye başladı. İlişkileri sosyal medya yüzünden giderek daha da gerilmişti.
Bu hikâye, günümüzde çiftler arasında çok yaygın olan bir durumun yansımasıdır.
