İnsan, biyo-psikososyal bir canlıdır. Bireysel olduğu kadar sosyal olarak da ilişki kurmaya ihtiyaç duyar. Çift ilişkileri de insan yaşamındaki ilişki kurma ihtiyaçlarındandır. Karşılıklı destekleyici olan, partnerlerin birbirlerine karşı duygusal anlamda besledikleri/beslendikleri, ruhsal gelişimi de destekleyen duygusal bağı simgeler.
Mutlu Evlilik: Bir Anlaşma ve Daha Fazlası
Evlilik, çiftlerin toplumun birimi olan aile kurma arzusu, birlikte karar vermeleri, hayatı paylaşabilmeleri ve çeşitli ihtiyaçları sağlamak için yaptıkları bir anlaşmadır (Mutlu & Can, 2021). Evlilik, kişilerarası ilişkilerin en önemli olanıdır. Evlilik sadece resmi bir anlaşma değil, çiftlerin eş olabilmeleridir.
Eş olmak, sağlıklı birey olmakla başlar. Çift ilişkileri ‘dünya’ gibidir. İçerisinde iyi-kötü her ülkesi bulunan, keşfetmekle bitmeyen, o dünyayı ayakta tutabilecek gelişmeye ve geliştirmeye açık olandır. Dünya sadece iyi ülkelerden ibaret değildir. Tıpkı çiftler ve çiftlerin bireysel hayatlarında mükemmel bir tablonun olmayacağı gibi. Sağlıklı çift ilişkileri, ‘aynı dünyanın içerisinde ayrı dünya olabilmeyi’ başarabilmektir. Çiftler aynı dünya içerisinde bireysel dünyalarına; saygı duyabildiğinde, sevgi hissedebildiğinde, destek olabildiğinde ve partnerinin gözünden bakabildiğinde beslenir. Çünkü yetişkinin, bireysel alanlarında yarattığı dünya ve ülkeleri ne kadar beslenirse, çift hayatında oluşturulan dünya da o kadar sağlam temellere dayanır.
Çift İlişkilerinde Değişim ve Uyum
Kadın ve erkek rollerinde değişim kaçınılmazdır. Sabit kalmaz, sürekli değişir, dönüşür. Bu dönüşüm bireyleri de kapsar. Mutlu evlilik, ne kadar mutlu yanları olsa da kaçınılmaz krizlerin bütününde yer alır.
Evlilikte eşlerin beklentilerinin birbirine uyumunu lazer ışınlarına benzetebiliriz. Lazer ışınları normalde birbirinden ayrı olarak sağa sola dağılır. Ancak çeşitli yöntemlerle benzer hareket etmeleri sağlandığı zaman aynı enerjiyle uyumlu şekilde kilometrelerce öteden performans sergileyebilir (Tarhan, 2018). Tıpkı bu örnekte olduğu gibi eşler de enerjilerini belirli ortak hedeflerde tutabilirse, anlaşılır-ütopik olmayan beklentiler oluşturursa, olaylara birbirlerinin yönünden bakabilirse, yargısız-eleştirisiz-suçlayıcı olmayan açık iletişim kurarsa, bireysel alanlarına özgürlük tanırsa, farklılıklarda uzlaşırsa-ortak tatmin sağlanırsa, değişime açık olursa, eşitlikçi roller kullanılırsa mutlu evlilik kaliteli olur.
Duygusal Bağ ve Sorun Çözümü
Çift ilişkilerinde sorun çözümü, ilişkiyi sürdürebilme becerisindeki çaba tek yönlü olmamalıdır. Çabanın yönü aynıysa ve çaba iki taraftan da gösteriliyorsa kriz çözülebilir. Çabanın anlaşılması ve görülmesi partnerlerin ilk adımıdır. Partnerlerin biri çabalarken – diğeri görmüyorsa, biri anlatırken – diğeri duymuyorsa, biri çözüm isterken – diğeri suçluyorsa, biri açık olmak isterken – diğeri örtük oluyorsa, biri dönüşmeye hazırken – diğeri güvenmiyorsa, biri netlik isterken – diğeri belirsizlik sunuyorsa, biri bireysel alan tanıdığını zannederken – diğeri kapana sıkışmış hissediyorsa, biri yakınlık isterken – diğerinin uzaklaşmaya ihtiyaç duyuyorsa, biri fedakârlık yapıyorken – diğeri beklentilerini karşılamak için benliğini kaybettiğini düşünüyorsa; lunapark treni kaçınılmazdır.
Bu döngüde her iki partner de çabalar ancak bu çaba doyumdan uzak sağlıksız bir çabadır. Tıpkı lunapark treni gibi gelgitler meydana gelir. Ortada bir enerji vardır, çaba vardır, emek vardır, sevgi vardır ancak doyum yoktur. Bu çaba iki partneri de mutlu etmemekle birlikte kriz döngüsünü bir araya getirir. Krizin çözümü iki çift isterse mümkündür. Açık iletişim, ortak hedef ve çözüm alanları, eşitlikçi roller ve fedakârlıklar, ilişkinin temelleri bu döngüde önem taşır.
Mutlu Evlilikte Bireysel Alan ve Ortak Hedefler
Eşlerin beklentileri ve evlilik içerisindeki bireysel alanları diğer partnerin alanlarını bloke etmemelidir. Doğru-yanlış, güzel-çirkin yargılarından çok ortak alanlarda buluşabilmek önemlidir. Çift hayatı krizdir ancak bu krizi yönetebilen, kendini açıkça ortaya koyabilen, çözüm odaklı-birbirinin gözünden bakabilen çift mutludur. İlişki: beslenmek, büyütülmek, dönüştürülmek, farklılaşabilmek ister. Kendini yenileyebilen birey ve çift, evliliğin zamanla körelen yanlarıyla değil bitmek bilmeyen keşfiyle tanışır.
Evlilik aynı zamanda öğrenmek ve öğretmektir. Birbirleri için öğrenen, birbirleri için öğretebilen çift, hayat yolunda birbirlerinin en anlamlı destekçileridir. İlişkiye yüklenilen anlam, çiftler arasındaki duygusal bağın en temel aracıdır. İlişkideki sorununu yine ilişkideki bağlar, yatırımlar ve en güzel anlamlar çözer.
Eş Olmanın Anlamı
Hayat yolu sancılıdır. Sancılı bir yolda sağlıklı bir birey olabilmeyi başaran kişi, çift hayatında bu sancılı yolu eş olarak sağlam adımlarla yürür. Eş olmak, çakıl taşlarından ev yapabilecek emeği-sabrı gösterebilmektir; yanında olamadığı zamanlar da kalbindeki varlığını hissettirebilmektir; ortak amaç ve hedeflerle yolunu güzelleştirebilmektir; bir akışta birbirine ruhunun akabilmesidir; anlamaktır; anlaşmaktır; birbirinin gözünden bakmaktır; tartışmasız-mükemmel ilişkiyi değil mevcut tartışmayı çözümlemektir; hayatın içerisinde eş olabilmeyi başarabilmektir; bireysel alanlarına anlayışla eşlik edebilmektir; aynı takımdan olabilmektir ve birbirine dünya olabilmektir…
Sonuç: Hayat Yolunda Mutlu Evlilik
Hayat Yolunda Eş Olmak – Mutlu Evlilik bir dünyadır ve; ‘Dünyayı sevmek koşulsuz kabul etmek ve anlamakla ilgilidir. Dünyada birbirini bulabilmek, kalbinizde kurduğunuz ülkenin içerisinde birbirinize dünya olabilmektir’.
Kaynakça
- Mutlu, D. & Can, F. (2021). Evli Bireylerde Evlilik Uyumu ve Aşk Tutumunun Psikolojik İyi Oluş Üzerindeki Etkisi. IJEASS, 4(1), 99-117.
- Tarhan, N. (2018). Mutlu Evlilik Psikolojisi.
