Başka insanlarla aranızdaki bağlılık hissi, psikolojik dayanıklılık için temel oluşturabilir. Farkında olsak da olmasak da, davranışlarımızın birçoğu başka insanlarla sosyal bağlantı kurmak ve anlaşılmak ihtiyacından doğar. Sosyal bağlantı ve işbirliği beynimizdeki ödül merkezlerini harekete geçirerek ruh ve beden sağlığımızı güçlendirir.
Kendimizi bireyci olarak nitelendirsek bile bilinçli veya değil, başkalarından güçlü şekilde etkilenme ihtimalimiz çok yüksektir.
- Kişinin sahip olduğu her mutlu arkadaş, kişinin mutlu olma olasılığını %9 oranında artırırken, sahip olunan her mutsuz arkadaşta %7 oranında azaltır.
- İştahlı insanların yanında oturanlar daha fazla yemek yer.
- Gülümseyen garsonlar daha fazla bahşiş toplarlar.
- Çalışkan ev arkadaşına sahip üniversiteli öğrenciler daha çalışkan olur.
- Bir arkadaşınız kilo alırsa, sizin de kilo alma ihtimaliniz artar.
Başkalarını taklit etme olasılığımız düşündüğümüzden çok daha fazladır. Duygular bulaşıcıdır ve hissettiklerimiz etrafımızdakilerin hissettikleriyle ilişkilidir.
Sosyal Destek ve Yaşam Boyu Bağlar
Hayatımız boyunca sayısız sosyal destek alışverişimiz olmuştur. Çocukluğumuz aile üyeleriyle, okul arkadaşları, iş arkadaşları gibi sosyal bağlara sahibiz. Bunlardan bazıları her gün gördüğümüz insanlardır. Bazıları daha uzak olabilir ancak zihnimizdelerdir; ‘benim için orada’ bilgisi çok kıymetlidir. Varlıklarını bilmek ihtiyacımız olan gücü ve dayanıklılık sağlar.
Teknoloji de bize elektronik sosyal ağlar üzerinden bağlantı kurma fırsatı veriyor. Birçoğumuzun Facebook arkadaşları, sanal oyun arkadaşları, takipçileri ve sanal ahbapları var. Bazılarıyla kilometrelerce uzaktan iletişim kurabiliyoruz. Görüntülü görüşme uygulamaları ve telefonlar yeni bir çığır açtı. Gönüllü yardım kuruluşları, dini cemaatler de topluluk duygusunu besleyen gruplardır.
İnsanlar aile ve arkadaşları tarafından desteklendiklerini hissettiğinde, kendilerine daha fazla güven duyma ve hayatlarını daha iyi kontrol etme eğilimi gösteriyor.
Sosyal Destek Vermek Daha mı İyi?
Başkalarından sosyal destek almak üzerinde durduk. Ancak başkalarına sosyal destek vermekte bir o kadar değerli. Dikkatimizi dağıtacak etkenlerle dolu dünyada, birine birkaç dakika bile olsa gerçekten dikkat kesilmek kolay değil. Bu yüzden de çok kıymetli. Birçoğumuz akıllı telefonlarımızı bir işimiz olmasa bile sürekli kontrol ediyoruz. Sosyal destek sağlayabilmek için dikkatimizi dağıtan etkenleri devre dışı bırakmak, odağımızı karşımızdaki kişiye verebilmemiz için önemlidir. Bu hemhal olma durumu bize de iyi gelecektir.
Duygusal destek veren kişilerle, arkadaş-komşu-akrabalarına araçsal destek (eşya, hizmet, maddi destek gibi) veren kişiler kıyaslandığında duygusal destek veren kişilerin doyum oranları yüksek, ölüm oranları düşük gözlenmiştir.
Sosyal Destek’in Güçlendirici Etkileri
Pozitif sosyal destek, güvende ve emniyette olma hissimizi kuvvetlendiriyor. Sosyal destek’in bir diğer önemli etkisi ise anlaşılma duygusu. Paylaşmak ve anlaşıldığını hissetmek hep daha sakinleştirici etki yapmış ve dayanıklılık artırmıştır. Hepimiz elimizi uzatıp arkadaşlar, iş arkadaşları, akıl hocaları ve ailelerimizle bağ kurup güçlenebiliriz. Bu bağ, yoğun stres, korku ve kaygı dönemlerinde ihtiyacımız olandır.
Sosyal Bağları Güçlendirmenin Yolları
İlişkilerimizin kapsamını ve gücünü genişletip sağlamlaştırmanın pek çok yolu var. Sosyal destek edinmek ve sunmak tek seferlik bir şey değil, bir süreç; yani hop diye oluvermiyor. Mevcut ağınız ne kadar dar veya zayıf olursa olsun, çevrenizin kapsam ve gücünü genişletmek için adım atabilirsiniz. Peki neler yapabiliriz:
- Mesela asansörde komşumuza ya da yan masada yemek yiyen iş arkadaşınıza gülümseyip selam vermeyi alışkanlık haline getirebilirsiniz. Telefonla yalnız yaşayan bir akrabanızı arayabilirsiniz. Yakınını kaybetmiş olan uzaktaki bir arkadaşınıza mesaj gönderebilirsiniz. Keyifsiz olduğunuzda ya da arkadaşınızın keyifsiz olduğu bir durumda görüşüp kahve içip sohbet edebilirsiniz.
- Çekingen ve özgüveni düşük olanlarımız için insanlarla birebir görüşmek zor olabilir. O zaman bazı sosyal oluşumlara katılmaya çalışın. Örneğin; bir kitap kulübüne katılın, bir eğitime katılın. Dini ibadet grubuna katılabilir, bir topluluk etkinliğine yardım edebilirsiniz.
- Sosyal çevre oluşturmanın başka bir yolu ise bir destek grubuna katılmaktır. Katılımcıların hiçbir zaman şahsen tanışmadığı ve birbirlerinin kimliklerini bile bilmedikleri sosyal destek grupları. Bu gruplar iyileşmenize, süregiden bir sıkıntıya katlanmanıza yardımcı olacak çok önemli destek gruplarıdır. Destek grubunun üyeleri benzer durumları yaşadıkları için birbirini daha iyi anlayabilir ve deneyimledikleri başa çıkma yöntemleriyle yol gösterebilir.
Dayanıklılıkı yüksek insanların pek azı bu işi tek başına başarabiliyor, sizin de tek başınıza olmanız gerekmiyor.
