Hepimiz zaman zaman kendi sınırlarımızı zorlarız. “Biraz daha dayanabilirim”, “kimseyi kırmayayım”, “önemli değil” derken, fark etmeden bedenimizden gelen sessiz uyarıları bastırırız.
Oysa beden, susturulmak için değil, duyulmak için vardır.
Bedenimiz sadece kas ve iskelet sisteminden oluşan fizyolojik bir yapı değil; bastırılmış duyguların, sınır ihlallerinin ve kronik stresin taşıyıcısıdır.
İnsan bedeni, yalnızca yaşamamızı sağlayan bir yapı değil, aynı zamanda duygusal dünyamızın sessiz bir tercümanıdır.
Bazen kelimelere dökemediğimiz şeyleri, bedenimiz ağrı, yorgunluk ya da gerginlik olarak anlatır.
Gabor Maté ve “Vücudumuz Hayır Diyorsa” Yaklaşımı
Kanadalı hekim ve psikiyatrist Dr. Gabor Maté, “When the Body Says No: The Cost of Hidden Stress” adlı kitabında, birçok fiziksel hastalığın aslında “bedenin hayır deme biçimi” olduğunu vurgular.
Maté’ye göre kronik hastalıklar yalnızca genetik ya da çevresel faktörlerden kaynaklanmaz; bastırılmış duygular, aşırı sorumluluk alma ve kişinin kendisini ihmal etmesi de hastalıkların önemli nedenleri arasındadır.
Özellikle sürekli başkaları için yaşayan, öfkesini ifade etmeyen, “iyi insan olma” sorumluluğuyla yetişmiş bireylerde beden bir noktada bu yükü taşıyamaz hale gelir ve kişiyi bir şekilde uyarmaya başlar.
Maté bu durumu şu sözle özetler:
“Zihin hayır diyemediğinde, beden hayır der.”
Yani bedensel belirtiler yalnızca fizyolojik süreçlerle değil, aynı zamanda duygusal bastırma ve sınır çizememek ile de bağlantılıdır.
Beden bizimle konuşur, ama çoğu zaman biz bu konuşmayı “hastalık” zannederiz.
Zihnin Susturulduğu Yerde Beden Konuşur
Birçok insan, çocuklukta duygularını açıkça ifade ettiğinde ya saygısız bulunmuş ya da görmezden gelinmiştir.
Bu tutum, ilerleyen yaşlarda duyguların bastırılmasına neden olur.
Kişi öfkesini, yorgunluğunu ya da isteksizliğini fark etmeden sözel olarak “evet” der, ama bedeni bu bastırılmış duyguların taşıyıcısıdır.
Sürekli baskılanmak ve bastırılmak, kortizol hormonunun sürekli salgılanmasına neden olur.
Kısa vadede hayatta kalmamıza yardımcı olan kortizol, uzun vadede bağışıklık sistemini zayıflatır, hücre yenilenmesini yavaşlatır ve vücudu hastalıklara karşı savunmasız hale getirir.
Bu yüzden duygusal olarak “hayır” diyemeyen birinin bedensel olarak hasta düşmesi tesadüf değildir.
Kelimelerle ifade edilemeyen “hayır”, çoğu zaman bedenin diliyle ifade edilir.
Beden, zihin yerine sınır koyar.
Bedenin “Hayır” Deme Biçimleri
Beden, duygusal ihlallere karşı güçlü bir savunma mekanizması geliştirir.
Bir insan sürekli kendi sınırlarını zorladığında, beden yavaş yavaş uykusuzluk, iştahsızlık, kas ağrıları, cilt problemleri, mide rahatsızlıkları gibi yollarla alarm vermeye başlar.
Eğer yapılan tıbbi testlerde herhangi bir fizyolojik hastalık bulunmuyorsa, bu sinyaller genellikle bedenin “artık istemiyorum” demesinin bir yoludur.
Başta “yorgunluk” olarak algılanan bu uyarılar, aslında içsel bir dirençtir.
Kişi zihinsel olarak “devam etmeliyim” dese de, beden “artık yeter” der.
Gün boyunca hissedilen yorgunluk, sık sık tekrarlayan ağrılar, uyku bozuklukları veya sindirim problemleri; eğer altında organik bir hastalık yoksa, genellikle aşırı yüklenmenin habercisidir.
Birçok insan bu sinyalleri bastırmak için kahve, ilaç veya aşırı aktivitelerle bedenini susturmaya çalışır.
Oysa bedenin hayır demesi, bizi korumaya yönelik bir savunmadır.
Yapılması gereken şey, bu sesi bastırmak değil, dinlemek ve anlamaktır.
Sonuç: Gerçek İyileşme Bedenin Sesini Duymaktan Geçer
Bedenimiz, zihnimizin bastırdığı her şeyi dile getirir.
Modern yaşamın hızlı temposunda “kendini dinlemek” bir lüks gibi görünse de aslında psikolojik ve fiziksel sağlığın temelidir.
Vücudumuz hayır diyorsa, onu susturmak yerine anlamaya çalışmalıyız.
Çünkü beden bize zarar vermek için değil, tam tersine bizi korumak için konuşur.
Gerçek iyileşme;
-
Dinlenmek,
-
Hislerimizi fark etmek,
-
Gerektiğinde “hayır” diyebilmek,
-
Duygularımıza yer açmakla başlar.
Belki de en doğru özet şudur:
“Zihin görmezden gelse de, beden her şeyi hatırlar.”
Kaynakça
-
Maté, G. (2003). When the Body Says No: The Cost of Hidden Stress. Toronto: Vintage Canada.
-
Kabat-Zinn, J. (2013). Full Catastrophe Living: Using the Wisdom of Your Body and Mind to Face Stress, Pain, and Illness. New York: Bantam Books.
-
Van der Kolk, B. A. (2014). The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma. New York: Viking.
-
Sapolsky, R. M. (2004). Why Zebras Don’t Get Ulcers: The Acclaimed Guide to Stress, Stress-Related Diseases, and Coping. New York: W. H. Freeman.
