Hayatta sık sık başkalarından çözüm, onay ya da teselli bekleriz. Ancak hep söylediğim bir şey var: En iyi terapi, ruhunu dinlemektir. Batı literatüründe buna self-helping ya da self-care, yani “kendi kendine yardım” ve “öz bakım” deniliyor. Bu kavram, aslında modern yaşamın koşuşturmacası içinde çoğu zaman unuttuğumuz temel bir gerçeğe işaret ediyor: İyi hissetmek, dışsal kaynaklardan değil, içsel farkındalık ve öz şefkatten gelir.
Kendine Acımasız Davranmak Neden Kolay, Merhamet Neden Zor?
Bir düşünün: Bugün kendinize kaç kez acımasızca davrandınız? “Çok başarısızım”, “Yeterince iyi değilim”, “Kendimden nefret ediyorum” gibi iç seslerinizi fark ettiniz mi? Belki de kendinize söylediğiniz bu cümleleri, hayatınızda kimseye söylemediniz. Peki, neden kendimize bu kadar acımasız davranırken, aynı oranda şefkat göstermiyoruz?
İşte self-helping kavramı burada devreye giriyor. Kendi iç dünyamızda barışı sağlamak, önce kendimize karşı nazik olmayı öğrenmekle mümkün. Sorun çözme becerilerimiz arttıkça, psikolojik esnekliğimizi geliştirdikçe kendimize merhamet etmeyi öğrenmek ve yaralarımızı tespit edip sarmak çok daha kolay olacaktır.
Self-Helping Nedir?
Self-helping, bireyin kendi problemlerinin ve zayıflıklarının farkındalığına vararak, bu alanlarda gelişim sağlamak amacıyla aktif çaba göstermesidir. Bu çaba, bazen bir kitap okumak, bazen bir seminere katılmak, bazen de sadece sessiz bir köşede kendini dinlemek olabilir. Önemli olan, kişinin hayatındaki kontrol gücünü yeniden keşfetmesi ve içsel kaynaklarını kullanarak iyileşmeye başlamasıdır.
Bu süreç, kişinin:
- İçgörüsünü artırır,
- Empati becerilerini geliştirir,
- Özsaygısını ve özgüvenini güçlendirir,
- Ve en önemlisi, kendine yetebileceğini fark etmesini sağlar.
İyileşmek İçin Mutlaka Birine İhtiyacınız Yok
Toplumda yaygın olan inançlardan biri şudur: “Ancak biri beni severse iyileşirim”, “Birinin bana destek olması gerekir.” Oysa self-helping yaklaşımı, iyileşmek için başkasına ihtiyaç duyulmadığını savunur. Mutluluğun, tatminin ve iyiliğin dışarıdan değil, içeriden beslendiğini gösterir.
Örneğin, son zamanlarda hafızanızın zayıfladığını fark ettiniz. İlk adım olarak bir doktora gitmek akıllıca bir çözüm olabilir. Ancak bununla sınırlı kalmak yerine, kendiniz de bu konuda aktif rol üstlenebilirsiniz:
- Hafıza güçlendirici egzersizler yapabilir,
- Beyin sağlığını destekleyen beslenme biçimlerine yönelebilir,
- Yeni şeyler öğrenerek zihinsel kapasitenizi geliştirebilirsiniz.
Ya da bir başka senaryo: Hayata dair motivasyonunuzu kaybettiniz. Eskiden keyif aldığınız şeyler artık sizi mutlu etmiyor. Bu durumda, pasif kalmak yerine:
- Yeni hobiler deneyebilir,
- Küçük hedefler belirleyebilir,
- Yardım gruplarına katılarak benzer deneyimler yaşayan kişilerle bağlantı kurabilirsiniz.
Uygulanabilir Self-Helping Teknikleri
Kendi kendine yardım süreci kişiselleştirilmiş olmalıdır. Ancak aşağıda, herkesin kendi hayatına uyarlayabileceği bazı temel teknikleri bulabilirsiniz:
- Geliştirmek İstediğiniz Yönlerinizi Listeleyin
Örneğin: Acelecilik, özgüven eksikliği, topluluk önünde konuşma korkusu. - Yol Haritası Oluşturun
Bu konularla ilgili:- Kitaplar okuyun,
- Eğitim veya seminerlere katılın,
- İlgi alanlarınızı besleyen içerikleri takip edin.
- Motivasyon Panosu Hazırlayın
- Hayallerinizi temsil eden görseller,
- İlham veren sözler,
- Size neşe veren anılardan oluşan bir pano oluşturun.
- Rutinler Oluşturun
- Haftalık spor saatleri,
- Günlük kısa meditasyonlar,
- Akşamları keyif aldığınız bir aktivite (film, dizi, yazmak, müzik dinlemek).
- Seyahat Check-List’i Hazırlayın
- Gitmek istediğiniz şehir veya ülkeleri listeleyin,
- Kültürel etkinliklerle bu listeyi zenginleştirin.
- Fiziksel Sağlığınızı İhmal Etmeyin
- Beslenme alışkanlıklarınızı gözden geçirin,
- Uyku düzeninize dikkat edin,
- Fiziksel aktivitelere zaman ayırın.
Kendi Ritminizi Yaratın
Self-helping, tek bir doğruyu değil, kendi doğrunuzu bulma sürecini temsil eder. Bu nedenle bu teknikler arasında bazıları size hitap etmeyebilir; bu çok normal. Önemli olan, kendi iç sesinizi dinleyerek sizi besleyen yöntemleri keşfetmenizdir.
Unutmayın: Siz ne kadar iyi olursanız, değişimi ne kadar arzularsanız, yaşamınız da aynı oranda renklenecek, düzenli hale gelecektir. İçsel huzurunuzu inşa etmek, dış dünyayla kurduğunuz ilişkiyi de dönüştürecektir.
Kaynak Önerileri
Bu süreç için önerdiğim kaynaklar:
- Yavaşla – Kemal Sayar
- İyi Hissetmek – Dr. David Burns
- Şimdi’nin Gücü – Eckhart Tolle
- Özgüveni Keşfedin – Melanie Fennell
- Takıntılarla Başa Çıkma – Christine Purdon, David A. Clark
- Fark Et, Hisset, Yaşa – Dr. Gülcan Özer
- Mutluluk Sanatı – Dalai Lama & Howard C. Cutler
- Savaşçı – Doğan Cüceloğlu
- Hayatı Yeniden Keşfedin – Jeffrey Young & Janet Klosko
