Günümüz ilişkilerinde yeni terimler, yeni iletişim biçimleri ve yeni algı sistemleri gün geçtikçe ilişkilerde belirleyici rol oynamaktadır. Bu yazıda okuyacağınız “Ghosting” terimi, kelime anlamı olarak herhangi bir gerekçe olmaksızın, kişinin ilişki içerisinde bulunduğu kişiyle bu ilişkiyi sonlandırması ve iletişimde bulunmamayı tercih etmesi demektir.
Ghosting’in Yükselişi ve Sosyal Medyanın Rolü
“Ghosting” ya da “Ghostlamak” teriminin son zamanlarda bu kadar hayatımızın içinde olması ve birçok insanın bu eyleme belki de eylemsizliğe- maruz kalmasının temel nedenlerinden birinin de sosyal medyanın insanlar tarafından daha aktif kullanılmasıdır, denilebilir. Sosyal medya ilişkilerinin varlığıyla yüz yüze ilişkilere duyulan gereksinim, çevrimiçi iletişim yoluyla kısmen de olsa karşılanmaya başlamış dolayısıyla daha yüzeysel ve daha kısa vadede sürdürülebilir ilişkiler baş göstermiştir.
Narsizm Nedir?
Diğer taraftan narsizm kavramı ruh biliminde kişilik bozukluğu olarak nitelendirilen ve klinik bulgular açısından en değişken bulgulara sahip olan kavramdır. Tanı kriterleri belli sınırlar ve netlik içermediği için, günümüzde farklı algılanması mümkün olabilmekte, bu da yanlış teşhis ve dolayısıyla yanlış algılara sebebiyet vermektedir. Fakat genel hatlarıyla kısaca bahsetmek gerekirse narsizm, kelime anlamı olarak öz-seven anlamını taşır. Yani kişinin benliğine ve varlığına olması gerekenden fazla değer vermesi ve kutsiyet atfetmesi olarak bahsedilebilir.
- Kendini diğer insanlardan üstün görmesi,
- Kendi özelliklerinin diğer insanlarda bulunamayacak kadar büyülü olması,
- İlişkilerinde empati kurmak konusunda yoksunluk,
- Kendine, bilişsel becerilerine ve dış görünüşüne duyduğu hayranlık,
- Başarılarını yücelterek başarısızlıklarını kendinden bağımsız sebeplere dayandırmak gibi özellikler karakteristik narsistik kişiliklerin temelinde bulunabilir.
Narsistin Manipülasyon Yöntemleri
Öte yandan bu kadar kendine hayran bir kişinin, kendisinin ilişkilerde başarısız olabileceğini düşünmesi pek de mümkün değildir. Ona göre şayet bir ilişkide başarısızlık, mutsuzluk, gerginlik varsa bu, muhakkak karşı tarafın problemli davranışları, hastalıklı düşünce yapısı ve olayları yanlış değerlendiriyor olmasından kaynaklıdır. Çünkü narsist, asla hata yaptığını kabul etmez ve zorda kalmadıkça “özür dilemez”. İşte tam bu noktada, narsistin manipülasyon davranışlarının baş gösterdiği söylenebilir.
İlişkinin başlarında gösterdiği yoğun ilgi ve sergilemekten çekinmediği sonsuz sevgi ile kendine bağladığı ve güven oluşturduğu partnerine karşı, ilişkiyi elinde tutabileceği ve kontrol edebileceği yeni bir düzene geçen narsist, onu etkilemeye ve kendi düşüncelerine inandırmaya başlar. Fakat narsistin duygu seline (lovebombing) kapılan partner için ondan kopmak, onu bırakmak ve bu sevgiden yoksun yaşamak o andan sonra çok zorlayıcıdır. Narsist, kendine bağımlı hale getirdiği kişiye asla bağlanmaz fakat ondan kopmaz da. Zaten bu tutarsız davranışlarının altında yatan sebep de budur. Özellikle bebeklik ve çocukluğunda maruz kaldığı bağlanma sorunları, bu kişilik bozukluğunun oluşumunu destekleyen en önemli unsurlardan biridir.
Ghosting: Narsistin Nihai Manipülasyonu
Bağlanamayan ama kopamayan da narsist, bu tutarsızlığı ve içten içe savaştığı değersizlik hissini ancak bir diğerini, kendine bağımlı hale getirerek ödünleyebileceğini zanneder. Çünkü ancak başka birinin ona bağımlı olması, kontrolü narsiste bırakması, ona hayran olması; narsiste kendini değerli hissettirir ve ulaşmak istediği imajinasyona ancak bu yolla ulaşabilir. Bunun için de gerçek kimliğini gizler, yalnızca karşısındaki kişide bırakmak istediği etkiye yönelik bir maske takarak, kendince işlevsel bir role bürünür.
Narsist, nasıl ki diğerleri üzerinde büyülü bir iz bırakmayı amaçlar ve diğer insanların onayına muhtaçtır, bunun tersi yaşandığında da öfkeden deliye döner. Görülmediği, önemsenmediği, reddedildiği, kabul görmediği bir yerde narsistin öfkesi, kini doğurur ve bu kin narsistin içinde adeta intikam ateşini körükler. O saatten sonra düşündüğü tek şey, onu reddeden ya da önemsemeyen kişiye acı çektirmek, canını yakmak olacaktır. Görüldüğü üzere narsistin yoğun sevgisi de acımasız intikamı da mutlaka bir amaca hizmet eder. Dolayısıyla her iki davranışı da birer manipülasyondur.
Narsist, olağanüstü düzeyde bir manipülatiftir çünkü karşısındaki insanı okumayı çok iyi başarır. Onu nereden nasıl ele geçirebileceğinin, onun tepkisini nasıl kazanacağının yolunu bir şekilde bulur. Peki narsist, başka nasıl manipüle eder dersiniz? Yok olarak ve ortadan kaybolarak. Kısacası; Ghosting! Yalnız dikkat edilmesi gereken şey şudur ki narsist, bunu artık karşısındaki kişiden kazanç sağlayamayacağını anladığında yapar. Kendi benliği yeterince tatmin olduktan sonra ve kişiyi elde ettiğinden tamamiyle emin olduktan sonra onun hislerini ve varlığını yok sayarak çekip gider. Bunu yaparken herhangi bir açıklamayı, diğerine layık görmez.
Bu davranışı temellendiren en sihirli nokta ise şudur; narsist içten içe inandığı ve derin rahatsızlıkla boğuştuğu yetersizlik ve değersizlik duygusundan kaçmak için diğerini terk eder. Çünkü esasında kimsenin onu aslında o kadar çok sevemeyeceğine, sevilmeyi hak etmediğine yönelik inancı öyle kuvvetlidir ki bu inanç, zamanla onu çok seven diğerini de narsistin gözünde değersiz hale getirir. “Çünkü ben bu kadar sevilemem!”
Narsistin Döngüsü ve Ghosting’in Sonu
Sonrasında ne mi olur? Daha başkalarında da değerli olabileceğini kendine ispat etmek için yeni yolculuklara çıkar. Bu yolculuklarda yaşadığı deneyimler onu dönüp dolaşıp ona en bağımlı olan kişiye geri getirir çünkü diğer türlüsü narsist için hep yüzeyseldir. O, tam olarak ona köle olabileceği kişiden ve o ne yaparsa yapsın, onu sevecek kişiden asla vazgeçmeyecektir. Kendi benliğini korumak ve var etmek adına, benliğini hiçe saydığı herkes, ona hizmet etmek için mecburdur. Nasıl ya da ne şekilde gittiğinin bir önemi yoktur. Önemli olan dönmeye tenezzül etmiş olması, bunu karşısındaki insana layık görmüş olmasıdır. Narsist için yollar hep değişir ama yolun sonu hep aynıdır.
En çok manipüle edebildiği kişi, onun hep son durağıdır. İşte modern manipülatif narsistin, tıpkı kendisi gibi modern manipülasyonu; Ghosting!
