Erteleme, günümüzün en büyük verimlilik sorunlarından biri olup, çoğu insanın hayatında zaman zaman karşılaştığı bir davranış biçimidir. Yapılması gereken işleri sürekli ertelemek, sadece sorumlulukların birikmesine değil, aynı zamanda stres ve kaygının artmasına da neden olabilir. Ertelemenin altında yatan sebepler, beyin yapısındaki eğilimler ve kişisel alışkanlıklarla ilgilidir. Bu alışkanlık, doğru stratejilerle yönetildiğinde aşılabilir.
Erteleme Nedir?
Erteleme, bireylerin yapması gereken işleri çeşitli sebeplerle bilinçli veya bilinçsiz olarak geciktirmesi durumudur. Erteleme alışkanlığı, üç ana kategoriye ayrılabilir:
-
Yapmak İstemediğimiz ama Yapmak Zorunda Olduğumuz İşler: Başarısızlık endişesi, aşırı beklentiler veya zihinsel yorgunluk gibi nedenlerle bu işler ertelenebilir.
-
Ufak Tefek İşlere Karşı Erteleme: Önemsiz görülen ve sürekli ertelenen küçük görevlerdir.
-
Kendinle İlgili Koyduğun Hedeflere Karşı Erteleme: Belirsiz ve net olmayan hedefler, erteleme eğilimini artırır.
Beynimiz Neden Ertelemeye Yatkın?
İnsan beyni, belirsizlikten kaçınma eğilimindedir. Büyük ve karmaşık işler, bilinmezlik içerdiği için stres yaratır. Ancak bu hedefleri küçük parçalara bölmek, beynin rahat hissetmesini sağlar. Küçük adımlar atmak, güven ve motivasyon artırır, böylece erteleme eğilimi azalır.
Ertelemenin Hayatımıza Etkileri
Erteleme alışkanlığı, özgüven eksikliği, stres, anksiyete ve suçluluk hissi gibi psikolojik etkiler yaratabilir. Kişi, yapması gerekenleri erteledikçe, başarısızlık korkusu ve yetersizlik hissi artar. Ayrıca, tamamlanmamış işler bilinçaltında yük oluşturur, bu da sürekli bir yorgunluk ve tükenmişlik hissine yol açar.
Erteleme Tembellik Değildir
Erteleme, tembellikten kaynaklanmaz. Çoğu zaman, bir kişi bir işi ertelediğinde tembel olduğu için değil, o işi hatasız yapma isteğiyle ertelemiş olabilir. Mükemmeliyetçilik, ertelemenin önemli nedenlerinden biridir.
Erteleme Zeka veya Eğitim Seviyesiyle İlgili Değildir
Ertelemenin temelinde duygusal faktörler ve alışkanlıklar yatmaktadır. Kişinin zeka seviyesinden ziyade, motivasyon eksiklikleri ve kaygı düzeyi ertelemenin başlıca sebepleridir.
Ertelemeyi Aşmak İçin Kullanılabilecek Teknikler
-
Kanban Tekniği: Yapılacak işleri “Yapılacak”, “Yapılıyor” ve “Tamamlandı” olarak üç bölüme ayırmak, görsel bir takip sağlar. Bu sistem, işleri netleştirir ve tamamlanan görevler motivasyon kaynağı olur.
-
Kurbağayı Ye Tekniği: Brian Tracy tarafından geliştirilen bu yöntem, en zor ve önemli işlere öncelik vermeyi önerir. Güne en zor işi yaparak başlamak, günün geri kalanını kolaylaştırır.
Erteleme Alışkanlığını Kırmak İçin İpuçları
-
Büyük İşleri Parçalara Böl ve Yönet: Büyük ve belirsiz hedefleri küçük adımlara bölmek, işleri yönetilebilir hale getirir. İşin kendisinden çok, sadece plana uymak süreci hafifletir.
-
En Zor Olanı Belirleyip Onunla Başla: Zor ve karmaşık görevlerden kaçınılır. İlk başta zor olanı yaparak kalan işleri daha kolay hale getirebilirsiniz.
-
Dikkat Dağıtıcı Unsurları Ortadan Kaldır: Telefon bildirimleri, sosyal medya gibi dikkat dağıtıcı unsurlar, ertelemenin tetikleyicileridir. Çalışma ortamınızı düzenleyip bu unsurları kontrol altına almak odaklanmayı artırır.
-
Harekete Geçmeden Önce Uzun Uzun Düşünme, Doğrudan Başla: İşe başlamadan önce uzun süre düşünmek ve mükemmel zamanı beklemek, ertelemeye yol açar. En iyi strateji, doğrudan harekete geçmektir.
Sonuç
Erteleme, zihinsel ve duygusal faktörlerle beslenen bir alışkanlıktır. Ancak doğru stratejiler ve teknikler ile bu alışkanlık aşılabilir. Önemli olan, erteleme alışkanlığını değiştirmek için önce neden ertelediğimizi anlamaktır. Bu tespit, kişisel stratejiler geliştirmemize yardımcı olur. Büyük işleri küçük adımlara bölmek, günün en zor işini ilk başta yapmak ve görsel takip sistemleri kullanmak gibi yöntemlerle erteleme alışkanlığından kurtulabiliriz. Böylece daha verimli bir yaşam sürebilir, hedeflerimize daha hızlı ve tatmin edici bir şekilde ulaşabiliriz.
