Paylaşma, sosyal etkileşimin en temel unsurlarından biridir. Çocuklar, büyüme sürecinde çevreleriyle iletişim kurarken ve sosyal ilişkiler geliştirirken paylaşmayı öğrenirler. Paylaşmayı öğretmek, çocukların empati, iş birliği ve karşılıklı anlayış gibi değerleri benimsemelerini sağlar. Bu makalede, çocuklarda paylaşma becerisinin önemi, paylaşmayı öğrenmenin yolları ve ailelerin bu süreçteki rolü ele alınacaktır.
1. Paylaşmanın Önemi
Çocuklara paylaşmanın neden önemli olduğunu anlatmak, onların bu kavramı daha iyi anlamalarına yardımcı olacaktır. Örneğin, paylaşmanın diğer insanları mutlu ettiğini, dostluk ilişkilerini güçlendirdiğini ve ortak bir deneyim yarattığını vurgulamak faydalı olabilir. Bu konu üzerine samimi diyaloglar kurmak, çocukların düşünme becerilerini de geliştirir.
Paylaşma, sadece nesnelerin veya oyuncakların karşılıklı olarak verilmesi değildir; aynı zamanda duygusal bağların güçlendirilmesi ve duygusal farkındalık gelişimi açısından da önemlidir. Çocuklar, başkalarıyla paylaşarak, sosyal becerilerini geliştirir ve ilişkilerini derinleştirirler. Paylaşma, aynı zamanda dayanışma, iş birliği ve sabır gibi değerlerin de temellerini oluşturur. Bu değerler, çocukların ileriki yaşamlarında sağlıklı sosyal gelişim kurmalarına yardımcı olur.
2. Paylaşmayı Öğrenmenin Yolları
Çocuklar, çeşitli yollarla paylaşmayı öğrenebilirler. Bu süreçte aileler, öğretmenler ve arkadaşlar önemli birer model ve rehberdir. İşte bazı etkili yöntemler:
a. Rol Model Olmak
Çocuklar, yetişkinleri izleyerek öğrenirler. Çocuklar, yetişkinleri taklit etme eğilimindedir. Bu nedenle, paylaşıma dair sağlıklı bir örnek olmak oldukça önemlidir. Aile bireyleri ve öğretmenler, günlük yaşamlarında paylaşma ve iş birliği ile ilgili durumlara yer vererek çocuklara rol model olabilirler. Ebeveynlerin birbirleriyle ve çocuklarıyla paylaşımlarını gözlemlemek, çocukların bu davranışı taklit etmesine neden olur. Örneğin, bir ebeveynin bir arkadaşına yardım etmesi veya oyun oynarken bir oyuncak paylaşması, çocuğun öğrenmesine katkı sağlar.
– Örnek Olaylar:
Ebeveynlerin çocuklarının yanında bir şeylerin paylaşılmasıyla ilgili pozitif örnekler vermeleri, çocukların bu davranışı kendi yaşamlarında nasıl uygulayacaklarını anlamalarına yardımcı olur.
b. Oyun Dergisi
Oyun, çocukların sosyal becerilerini geliştirmeleri için mükemmel bir ortam sağlar. Özellikle grup oyunları, çocukların paylaşma, sıraya girme ve birlikte çalışma gibi becerileri öğrenmesine yardımcı olur. Grup oyunlarına katılmalarını teşvik ederek, paylaşmanın eğlenceli ve doğal bir süreç olduğunu deneyimlemelerini sağlamak gerekir. Kurallı oyunlar, çocukların sırayla oynamayı ve paylaşıma dayalı stratejiler geliştirmelerini teşvik eder. Çocuklar, bu tür oyunlarda sadece eğlenmekle kalmaz, aynı zamanda sosyal kuralları öğrenirler.
– Öneriler:
Arkadaşlarıyla oynayabileceği oyunlar seçmek ve bu oyunlarda paylaşmanın gerekliliğini vurgulamak faydalı olabilir. Örneğin, iki oyuncunun belirli görevleri sırayla üstlenmeleri gereken oyunlar.
c. Yapılandırılmış Aktiviteler
Grup aktiviteleri, çocukların paylaşma ve iş birliği becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur. Örneğin, birlikte resim yapmak veya grup oyunları oynamak, çocukların sırayla oynama, fikir alışverişinde bulunma ve ortak hedefler belirleme becerilerini pekiştirir.
– Etkinlik Önerileri:
Küçük gruplar halinde yapılan sanat projeleri veya takım oyunları, çocukların birlikte çalışmasını ve paylaşım yapmasını sağlar.
d. Duygusal Farkındalık Geliştirmek
Çocuklara başkalarının hislerini anlamayı ve kendilerini başkalarının yerine koymayı öğretmek, paylaşma konusunda istekli olmalarına yardımcı olabilir. Bunun için, duygusal hikayeler okumak veya duygu kartları kullanmak gibi yöntemler etkili olabilir.
3. Ailelerin Rolü
Aileler, çocukların paylaşma becerisini geliştirmede önemli bir rol oynarlar. Ebeveynler, çocuklarının bu beceriyi kazanmalarına yardımcı olmak için şu stratejileri kullanabilirler:
a. Olumlu Pekiştirme
Çocuklar, paylaşma davranışlarını sergilediklerinde olumlu geri dönüşler almak isterler. Onları teşvik etmek için olumlu pekiştirme yöntemlerini kullanmak son derece etkilidir. Çocuklar paylaşma eylemi gerçekleştirdiğinde, sıcak bir şekilde takdir edilmelidirler. Bu, onları teşvik ederek ilerleyen zamanlarda daha fazla paylaşma isteği uyandırır.
Çocuklar, paylaşma eylemleri için ödüllendirildiğinde, bu davranışı tekrarlama olasılıkları artar. “Bugün arkadaşlarınla oyuncaklarını paylaştın, bu harika bir davranış!” gibi olumlu geri bildirim vermek, çocukların motive olmalarını sağlar.
b. Sorun Çözme Becerileri
Çocukların paylaşma konusunda sorun yaşadıklarında, ebeveynlerin onlara rehberlik etmesi önemlidir. Çocukların çatışmaları çözme ve ortak bir zemin bulabilme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmak, paylaşma alışkanlıklarını pekiştirir.
c. Sabırlı Olmak
Çocukların paylaşmayı öğrenme süreci zaman alabilir. Bu süreçte ebeveynlerin sabırlı olması ve çocuklarına destek vermesi, güvenli bir öğrenme ortamı sağlar.
Sonuç
Çocuklarda paylaşmayı öğrenmek, sağlıklı sosyal gelişimin temelini oluşturur. Ebeveynler ve eğitimciler, bu süreci desteklemek için rol model olmalı, yapılandırılmış aktiviteler sunmalı ve duygusal farkındalık geliştirmelidir. Unutulmamalıdır ki, paylaşmak sadece maddi nesnelerle değil, aynı zamanda sevgi, zaman ve deneyimlerle de mümkündür. Çocuklar, bu becerileri kazandıkça daha empatik, anlayışlı ve sosyal bireyler olarak yetişeceklerdir.
