Sosyal medya, birçok iletişim uygulamasıyla bireylere birbiriyle sohbet etme, aktivitelerde bulunma, haberleşme ve sosyalleşme imkânı sağlar. Ergenlik dönemindeki bireyler için ise arkadaşlarının onları kabul etmesi, arkadaşlarına sosyal biri olduğunu göstermesi çok önemlidir. Bu yüzden püberte (ergenlik öncesi dönem) ve ergenlik dönemi bireylerde sosyal medya ve beğeniler hayatlarında en önemli konumlardandır. Ayrıca internet ortamında bireylerin istedikleri kimliğe bürünüp gerçek kimliklerini gizleme olanağı olması da ergenlik dönemindeki bireylerde kimlik arayışı içerisinde oldukları için gerçek dünyaya göre sosyal medyadaki dünyayı ve kimliği daha fazla tercih edebilmektedirler.
Peki, Yapılan Araştırmalar Ne Diyor?
Ergenlik dönemindeki bireyler için yapılan bir araştırmada, internet kullanımı arttıkça sosyal ve psikolojik iyi halin azaldığı, yani bu iki durum arasında ters korelasyon olduğu gözlemlenmiş. Aslında sadece ergenler için geçerli bir durum değil, her yaş grubu için geçerli olduğunu gözlemliyorum. İnternet bağımlılığı için bazı tanı kriterleri şunlardır:
- İnternetteki etkinlikleri aşırı düşünme, onu düşleme, internette yapacağı aktiviteleri önceden planlama (fazlasıyla zihinsel uğraş gösterme)
- İnterneti azaltmaya yönelik girişimlerin olumsuz ve başarısız sonuçlanması
- İnternette daha az vakit geçirdiğinde ya da bağlantısı tamamen kesildiğinde huzursuzluk, öfke hissetme, mutsuzluk duyma
- İnternete planlanan süreden daha fazla vakit ayırma
- Olması gerekenin çok üstünde internete vakit ayırmanın; eğitimi, sosyal çevreyi, kariyeri, işi, evi ihmal edecek düzeyde kişiye zarar vermesi
- İnternette takılma süresiyle ilgili ebeveynlerine ve tanıdıklarına yalan söyleme
Ebeveyn Tutumlarının Etkisi
Ebeveyn tutumlarının sosyal medya ve internet kullanımına etkisi var mıdır diye araştırılmış ve sonuç: Otoriter ebeveynlerin çocuklarının, demokratik ebeveynlerin çocuklarına göre internet bağımlılığının daha fazla olduğu görülmüş. Otokratik tutum çocukta daha fazla merak uyandıracak ve internet kullanımına istek artacaktır. Otokratik ebeveynler genelde ödül-ceza yöntemini kullanırlar. Çocuk da ödül olarak internette vakit geçirmeyi isteyecektir. Bu süreçte ebeveyn istediklerini yaptırırken çocuk veya ergenlik dönemindeki birey de internet kullanımını artıracaktır. Peki, ne yapalım hocam diyorsanız, yazımı okumaya devam etmenizi öneririm.
Sosyal Medya Hayatımızın Ne Kadarını Yansıtıyor?
Şimdi soruyorum size: “Sosyal medyada gördüğümüz paylaşımların yüzde kaçı bir insanın hayatını gösteriyor?” Ben size söyleyeyim: Ortalama yüzde 10’dan fazlası değil. Bu hayatta iyi günler de var, kötü günler de; ancak sosyal medyada güzel mekanlar, güzel sofralar, güzel arkadaşlıklar ve başarılarımız paylaşılıyor çoğunlukla. Tüm gününü sosyal medyada geçirip gördüğü hayatlarla kendi hayatını kıyaslayan bireylerin aslında yanıldığını söylemek yanlış sayılmaz. Bizim hayatımız, sosyal medyada paylaşılandan daha fazlası, sevgili okurlarım.
Depresyon ve İnternet Kullanımı
Diğer bir araştırmadaki sonuç, buraya kadar aktardıklarımı doğrular nitelikte. Bu araştırmada, boş zamanlarında internet kullanmaya yönelen bireylerde internet bağımlılığının bir sonucu olarak depresyon seviyelerinde artış gözlemlenmiş. Çünkü hem değerli vaktinin tamamını internete veriyor ve kendisi için uğraşlar edinmeye vakti olmuyor, hem de sosyal medyadaki hayatlarla kendi hayatını kıyaslayan birey iyice içe çekiliyor. Kendini ve hayatını yok sayıyor. Zamanla majör ve depresif halleri artan bireyin tekrar üretken olması da zorlaşıyor.
Sosyal Medya Detoksu İşe Yarıyor mu?
Kendinize sorun: Hayatınızın bir döneminde tüm sosyal medya ortamlarınızı kapattınız mı? Sosyal medya detoksu, var olan sosyal platformların hepsini bir süre kullanmamayı içeriyor. Bu süreçte birey, vaktini daha faydalı işlere verebilmeyi hedefliyor. Yapılan güncel bir araştırmadaki sonuçlar sizi epey şaşırtabilir. Araştırmanın sonucunda, sosyal medya detoksunun istenilen verimi sağlamadığı, hatta uzun dönemde gençler ve yeni nesiller için olumsuz durumlara da yol açabileceği görülmüş. Çünkü bizler sosyal medyayı haberleşme, network elde etme ve sosyalleşme için de kullanıyoruz. Var olan bu dünya düzeninde ve gelecekte bizim için önemli bir yere sahip olan internet, aslında o kadar da kötü bir olgu değil.
Sonuç: Ölçülü Olmak Önemli
Sonuç olarak, sosyal medya ve internet kullanımının fazla olması kimliksizleşmeye kadar gidebiliyorken, aynı zamanda sosyal medyadan ve internet dünyasından tamamen uzak olmak da kişiyi birçok açıdan engellemekte. Bu konuda da yine ölçülü olmak gerektiği ortaya çıkıyor.
- Hayatınızda sosyal medya dışında gerçek dostluklar ve arkadaş ortamları edinin.
- Meşgul olmak ve bir işle uğraşmak, ruh sağlığının en önemli tedavisidir.
- Kendinizi sadece sosyal medyadaki görünür hayatlar üzerinden değerlendirmeyin.
