Müzik, yüzyıllardır hemen hemen her kültürde yer edinmiş ve insanlık için önemli bir sanattır. Müzik, geçmişten günümüze zaman zaman dinsel ritüellerde kullanılırken zaman zaman da bir eğlence aracı olarak kullanılmıştır. Aynı zamanda, yeri geldiğinde insanların hüznünü anlatan bir aracı olmuşken yeri geldiğinde de insanların ortak sevinçlerini paylaştığı ortak bir nota olarak kullanılmıştır. Bunların yanında müzik; uzun yıllardır, insanların zihinsel sağlıklarını korumada ve insanları mental olarak iyileştirmek için de sıklıkla kullanılan bir sanat dalı haline gelmiştir. Günümüzde ise, müziğin psikoloji bilimi ile birleşerek ortaya çıkmış olan terapi biçimine müzik terapi adı verilir.
Müzik Terapi Nedir?
Müziğin iyileştirici güçü yüzyıllardır bilinmektedir. Tarihte insanlar, bu gücü çeşitli hastalıkları tedavi etmek için kullanmaya çalışmışlardır. Bu duruma, Osmanlı zamanında kurulmuş olan 2. Beyazid Külliyesi örnek olarak verilebilir. Osmanlı döneminde, Edirne’de kurulan 2. Beyazid Külliyesi’nde mental olarak iyi durumda olmayan hastalar tedavi edilmiştir. Burada uygulanan tedavinin başlıca diğer tedavi türlerinden en önemli farkı, bu hastaları iyileştirmek için su sesi ve çeşitli Türk müzik aletlerinin kullanılmış olmasıdır. Bir başka deyişle, külliyede müzikal bir alan oluşturularak hastaları eski şifalarına geri kavuşturmayı amaçlamışlardır. Tarihte bunun gibi başka örneklere de rastlanabilir.
Günümüze geldiğimizde ise, disiplinli ve kanıta dayalı bir yaklaşımla kurulan müzik terapisi ile karşılaşırız:
- Müzik terapi, müzik terapi eğitimi almış profesyonel bir terapist tarafından, terapötik bir ilişki ve kanıta dayalı bir çerçeve içerisinde kurularak sunulan bir terapi çeşididir.
- Müzik terapide, kişiye özel hedefler belirlenir ve bu hedefler izlenir.
- Müzik terapide; beraber şarkı söyleme, ritim tutma, şarkı yazma ve klinik doğaçlama gibi çeşitli faaliyetler danışanların ihtiyaçlarına göre gerçekleştirilebilir.
- Müzik terapi, bireysel olarak da grup olarak da verilebilir.
Bunların yanında, isteyen herkes müzik terapiden faydalanabilir ve faydalanmak isteyenlerde müzikle ilgili yeteneklerinin olması veya herhangi bir müzik geçmişlerinin olması aranmaz. Müzik terapide kullanılan belirli ve kesin bir müzik türü yoktur. Danışan ve terapist ortaklaşa karar vererek belirledikleri müzik türünden ilerleyebilir. Bu türler arasında Pop, Klasik Batı müziği, Caz veya Rock olabilir.
Zihinsel Sağlıkta Müzik Terapinin Etkileri
Müzik terapinin etkisini ölçmek için birçok meta analizi çalışmaları yapılmıştır. Genel olarak bu meta analizlerde, standart bakıma eklenmiş müzik terapinin; ruhsal rahatsızlığı olan bireylerde eşlikçi olarak görülebilen depresyon ve anksiyete gibi durumların ve bireylerin işlevselliği üzerinde etkileri olduğu bulunmuştur. Dahası, danışanların hayatlarında geleceğe dair plan yapma ve aile içi ilişkilerdeki sorunları çözme gibi yeni değişikliklere adım attıkları gözlemlenmiştir.
Müzik terapisi ile ilgili yapılan çalışmalardan bazıları zihinsel sağlıklarında bozulma yaşayan bireylerle yapılmıştır. Bu çalışmalardan birkaçı şizofreni veya anksiyete tanısı almış bireylerle yapılmıştır. Şizofreni hastalarıyla yapılmış araştırmalar, müzik terapinin şizofreni hastalarının sosyal hayatları ve genel zihinsel sağlıkları üzerinde iyi bir etkisi olduğunu saptamıştır. Ayrıca, müzik terapinin etkilerini ölçmek için demans ve otizm tanılı bireylerle de araştırmalar yapılmıştır. Bu araştırmaların sonucunda, müzik terapisi, otizm tanılı çocukların; sözel iletişim, sosyal etkileşim ve davranış başlatma gibi alanlardaki becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabileceği bulunmuştur. Benzer bir şekilde, demans hastalarıyla yapılan bir çalışmada ise, müziğin, geçmiş anılarını hatırlamalarında ve dil-motor hareketlerini güçlendirmelerinde etkin bir rol oynadığı bulunmuştur. Aynı zamanda, demans hastalarının sosyal etkileşimlerini de müzik terapi yoluyla geliştirebileceği de saptandı.
Nota Nota İyileşme: Müziğin İyileştirici Güçü
Müzik, yalnızca duyguları aktarmada bir araç veya yalnızca bir eğlence aracı olarak değil; iyileştirici güç olarak da günümüzde kullanılmaktadır. Müzik ve psikolojinin bir araya geldiği nokta ise müzik terapidir. Müzik terapi, birçok alanda ve mental tanı almış bireylerin tedavi süreçlerinde profesyoneller tarafından kullanılabilir. Müzik terapi, bireyleri farklı alanlarda geliştirir ve iyileşmelerine yardımcı olur. Bu terapi çeşidi için danışanların herhangi bir müzik geçmişi olması aranmazken terapi seansı için ekstra bir yetenek de gerekmez. Özetle, müziğin iyileştirici güçü isteyen herkesi kuşatabilir!
Kaynakça
- Akademisi, M. T. (t.y.). Müzik Terapi Akademisi. Müzik Terapi Akademisi. https://muzikterapiakademisi.com/akademi
- Geretsegger, M., Elefant, C., Mössler, K. A., & Gold, C. (2014). Music therapy for people with autism spectrum disorder. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2014(6), CD004381. doi: 10.1002/14651858.CD004381.pub3. Güncellenme: Cochrane Database Syst Rev. 2022 May 9;5:CD004381. doi: 10.1002/14651858.CD004381.pub4. PMID: 24936966; PMCID: PMC6956617.
- Mössler, K., Chen, X., Heldal, T. O., & Gold, C. (2011). Music therapy for people with schizophrenia and schizophrenia-like disorders. Cochrane Database of Systematic Reviews, (12), CD004025. doi: 10.1002/14651858.CD004025.pub3. Güncellenme: Cochrane Database Syst Rev. 2017 May 29;5:CD004025. doi: 10.1002/14651858.CD004025.pub4. PMID: 22161383.
- Orlowski̇, D. D., Can, Ü. K., & Bağci, H. (2021). Almanya’da müzik terapi alanında gerçekleştirilen bilimsel yayınların incelenmesi (2010-2019). Motif Akademi Halk Bilimi Dergisi, 14(33), 267–287. https://doi.org/10.12981/mahder.844575
- Salur, Ö. (2016). Aiming for Change: Exploring the Benefits of Music Therapy on Patients Diagnosed with Schizophrenia in a Turkish University Hospital [Tez].
- Salur, Ö. (2017). Müzik terapi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(29), 46–48. https://muzikterapiakademisi.com/yaz%C4%B1l%C4%B1-bas%C4%B1ndan-makaleler
- Shirsat, A., Jha, R. K., & Verma, P. (2023). Music therapy in the treatment of dementia: A review article. Cureus, 15(3), e36954. doi: 10.7759/cureus.36954. PMID: 37139292; PMCID: PMC10151115.
