İnsan başkalarıyla yan yana yaşayan ve yakın ilişkiler arayışında olan bir yaratıktır. Aşk ya da romantik bir ilişki birçok nedenden dolayı çok önemlidir; örneğin bazı insanlar aşkın hayatlarına anlam kattığını düşünür. Aşkın bileşenleri yakınlık, tutku, bağlanma, samimiyet gibi duyguları beraberinde getirmektedir. Beraberinde getirdiği duygular aynı zamanda ilişkilerde yaşanan problemlerin de temelini oluşturmaktadır ve bu duyguların her ne kadar olumlu anlamda sonsuz olacağı varsayılsa da gerçekler farklı olabilir. Birçok insan içinde bulunduğu ilişkilerde benzer senaryoların tekrarlandığını ve bir döngüye girdiğini fark eder: ‘’Yine terk edilme korkusu yaşıyorum’’, ‘’ Yine ilgisiz birinin peşinden sürükleniyorum’’, ya da ‘’ Yine ilişkinin içinde boğulmuş gibi hissediyorum’’. Bu tekrar eden döngüler tesadüfi değildir. Günümüz ilişkilerinde bu döngünün altında yatan sebeplerden bir tanesi de yetişkin bağlanma stilleridir. Bu nedenle bağlanma stilleri iletişim şekilleri, güven, ilişki doyumu, ilişkideki problemler gibi birçok alana etki etmektedir.
Bağlanma stilleri
Hazan ve Shaver yetişkin ilişkilerindeki bağlanmayı Ainsworh’un üçlü bağlanma biçiminden yola çıkarak güvenli, kaygılı-kararsız ve kaçıngan bağlanma biçimleri olarak üçe ayırmıştır.
- Güvenli Bağlanma
Güvenli bağlanma stiline sahip bireyler, rahatlıkla yakın ilişkiler kurabilen ve kendine güvenen bireylerdir. Hem kendilerine hem de başkalarına karşı olumlu bir bakış açısına sahip oldukları için duygusal yakınlıktan kaçınmaz ve terk edilme korkusu yaşamazlar. Bu sayede de ilişkilerin temel taşı olan sağlıklı dengeyi kurmakta zorlanmazlar.
- Kaygılı-Kararsız Bağlanma
Kaygılı- kararsız bağlanma stiline sahip bireyler, yaşadıkları belirsizlik ve yoğun duygular sonucu kendilerine karşı güven hissedemeyen ve sürekli terk edilme korkusu içinde olan kişilerdir. İlişkinin devamlılığına dair duyulan endişe sonucu partnerlerine karşı aşırı bağlılık geliştiren ve ilişkide sürekli olarak onaylanma ve yakınlık arayışında olan bireylerdir. Bu arayış mesafeli veya ilgisiz bir partnerle ilişki yaşandığında yoğun kaygı hissedilmesine neden olur.
- Kaçıngan Bağlanma
Kaçıngan bağlanma stiline sahip bireyler, sosyal çevre tarafından baskılandığını düşünen ve yakın ilişki kurmaktan kaçınan kişilerdir. Güven problemleri yaşamaya ek olarak aynı zamanda ilişkilerde bağımsızlıklarına önem verirler ve daha mesafeli yaklaşırlar. Bu nedenle de duygularını ifade etmekte zorlanırlar.
Döngüden kurtulmak için neler yapılabilir?
Tekrarlayan ilişki kalıplarının farkına varmak, değişim yolculuğunun ilk ve belki de en zor adımıdır. Bu döngüden kurtulmak mümkündür; ancak bu, çoğu zaman otomatik tepkilerin yerine farkındalıklı seçimleri koymayı gerektirir. Bu süreçte yardımcı olabilecek bazı adımlar:
- Bağlanma Stilini Tanımak
- Duygusal Tepkileri Fark Etmek
- Tekrarlayan Kalıpları Görmek ve Sorgulamak
- İlişki İçinde Açık ve Güvenli İletişim Kurmak
- Terapötik Destek Almak
- Kendinle İlişkiyi Güçlendirmek
Unutmayın, farkındalık kazanmak, seçimleri; seçimler ise ilişkileri dönüştürebilir. Aynı döngüleri tekrar etmek yerine, kendine daha iyi gelen, duygusal olarak sağlıklı ilişkiler kurmak mümkündür.
Kaynakça
- Sternberg, R. J. (1998). Cupid’s arrow: The course of love through time. Cambridge University Press.
- Hazan, C. ve Shaver, P. (1987). Romantic Love Conceptualized as an Attachment Process. Journal of Personality and Social Psychology, 52(3), 511–524.
- Cooper, M. L., Shaver, P. R. ve Collins, N. L. (1998). Attachment styles, emotion regulation, and adjustment in adolescence. Journal of Personality and Social Psychology, 74(5), 1380–1397.
