Ebeveyn olarak çocuğunuzun gelişimini desteklemek için birçok yola başvuruyor, yeni yollar arıyorsunuz. Çocuğunuzun gelişimine katkıda bulunacak materyallerden biri olan resimli çocuk kitaplarının yerini, faydalarını ve seçerken nelere dikkat etmeniz gerektiğini bu makalede özetleyeceğim.
Çocuk Kitaplarının Çocuğun Gelişimine Katkıları
-
Dil ve Zihinsel Gelişim:
Çocuk kitapları, okul öncesi dönemden başlayarak çocuk için önemli becerilerin edinilmesi sürecinde çocuklara zenginleştirilmiş bir dil çevresi sunmaktadır (Sınar Çılgın, 2006; Çakmak & Geçgel, 2005). Çocuk kitapları, çocuğun dil gelişimine ve zihinsel gelişimine katkı sağlar. Düzenli kitap okunan çocukların kelime bilgisinde artış görülmektedir. Bu da kendini daha iyi ifade etmesine yardımcı olur. -
Ebeveyn-Çocuk Bağını Güçlendirir:
Yetişkinle çocuğun arasında bir ilişki kurma aracıdır. Kaliteli ve doğru kitaplarla yetişkin-çocuk ilişkisinin niteliği arttıkça, çocukların sahip olduğu gelişimsel becerilerin performansı da artacaktır. Nitelikli çocuk kitapları çocuğun kendini gerçekleştirmesine destek olur. -
Dünyayı ve Kendini Tanımaya Yardımcı Olur:
Kitaplar aracılığıyla çocuklar, dünya hakkında gerçekçi bilgilere sahip oldukları gibi amaçları, korkuları, beklentileri, istekleri hakkında da fikir sahibi olacaklardır (Saracho & Spodek, 2010). Günümüzde çocuklar dış dünyayı çocuk kitaplarından öğreniyorlar. Diğer taraftan kitaplar sayesinde kendileriyle ilgili içgörü kazanıyorlar. -
Yaratıcılığı Geliştirir:
Erken çocukluk döneminde yaratıcılığın oluşmasında çocuk kitapları oldukça destekleyici bir unsurdur. Kitaplar çocuklar tarafından, deney ve gözlem yapabilecekleri gizemli laboratuvarlar olarak algılanmaktadır (Dayıoğlu, 2007). Çocuk kitapları, merak duygusunu ve hayal gücünü geliştirerek çocukların yaratıcılığının ortaya çıkmasına destek olur. -
Özdeşim Kurma ve Duygusal Gelişim:
Çocuklar kitaptaki karakterle özdeşim kurar, kendiyle benzer özelliklerini bulmaya çalışır. Dönemsel olarak yaşadığı zorluklar veya çözemediği durumları içeren çocuk kitapları edinirseniz, çocuk kitaptaki karakterin benzer sorunu nasıl çözdüğünü görecek ve kendisine örnek alacaktır. Sizin vereceğiniz tavsiyeden daha çok işe yarayacağını deneyimlersiniz.
Çocuk Kitabı Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
Çocukların yaşamları üzerinde bu denli etkiye sahip olan kitapların seçiminde dikkat edilmesi gereken birçok durum bulunmaktadır (Dwyer & Neuman, 2008).
Öncelikle kitap seçerken çocuğun gelişim düzeyi göz önünde bulundurulmalıdır. Çocuğun yaşına uygun seçilen kitap, çocuğun kitap dünyasına ısınması için güzel bir başlangıç olacaktır.
İlgi alanlarından yola çıkmak iyi bir yöntemdir. Hayvanları seven bir çocuğunuz varsa hayvanlarla ilgili kitaplar almak çocuğun dikkatini çekecektir. Gezegenleri merak eden çocuğunuzla gezegenleri anlatan bir kitabı beraber okumak hem çocuğun kitapla ilişkisini olumlu etkiler hem de çocuğunuzla kaliteli zaman geçirerek aranızdaki bağı güçlendirir. Çocuğun yaşı büyükse ilgisine uygun kitaplar birlikte seçilebilir.
Bir diğer dikkat edilecek nokta da çocuğun ihtiyaçlarıdır. Örneğin yeni okula başlayacak bir çocuğa okulun nasıl bir yer olduğunu anlatan kitaplar okumak faydalı olacaktır. Duygularla ilgili gelişmesi gerektiğini düşündüğünüz çocuğunuza duyguları tanıtan bir kitap okuyarak kitaptan yardım alabilirsiniz.
Çocukların Yaşlarına Göre Kitap Seçimi
Çocuğun yaşı değiştikçe seçilecek kitabın özellikleri de değişecektir.
-
6–12 ay arası bebekler: Bu dönemde kitap bir oyuncaktır. Bu sebeple atma, vurma, ısırma gibi davranışlar kitap üzerinde gerçekleştirilecektir. Bu yaş aralığında kalın kartlardan yapılmış, sade resimli, yazısız veya kelime şeklinde yazının bulunduğu kumaş, hışırtılı veya plastik kitaplar tercih edilmelidir.
-
12–36 ay: Sesli ve hareketli kitaplar çocuğun ilgisini çekmek için iyi seçeneklerdir. Tek cümlelik yazıların bulunduğu, karmaşık olmayan çizimler çocuğun dikkatini kitaba yoğunlaştırabilir.
-
36 aydan itibaren: Çocuklar kitaplardaki resimleri yorumlama, karakterlerin özelliklerine odaklanma, kitabın giriş, gelişme ve sonuç bölümlerine ilişkin yorumlarda bulunma süreçlerine odaklanırlar. Bu yüzden daha büyük boyutlu, zengin resimlemelere sahip, yazı ve resimlerin uyumlu olduğu kitapları seçmek daha doğru olacaktır (Dwyer & Neuman, 2008).
Sonuç: Kitapların İyileştirici Gücü
Çocuk kitapları, çocuğun dünyasında ve gelişiminde kritik bir öneme sahiptir. Resimli çocuk kitapları çocuğun yaşına, gelişim düzeyine ve ihtiyacına göre seçilmelidir. İçeriği, büyüklüğü, yazı ve resim miktarı, konusu ve kullanılan dili çocuğun yaşına uygun olan kitaplar, çocuğun dikkatini daha çok çeker ve kitaplarla olan ilişkisini olumlu etkiler.
